Pełnomocnik w procesie

W sprawach z zakresu prawa pracy strony (także pracodawca) - na ogólnych zasadach wynikających z przepisów procedury cywilnej - mogą korzystać z pełnomocników. W postępowaniu przed sądem pracy co do zasady nie ma przymusu korzystania z pomocy profesjonalnego pełnomocnika - adwokata lub radcy prawnego (w sprawach własności przemysłowej także rzecznika patentowego). Jedyny wyjątek dotyczy postępowania przed Sądem Najwyższym.

Kto może być pełnomocnikiem

Pełnomocnikiem może być wyłącznie podmiot określony przepisami prawa. Może nim być przede wszystkim adwokat lub radca prawny, a w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy (jako tzw. pełnomocnik profesjonalny).

Pełnomocnikiem może także być osoba niekoniecznie będąca zawodowym prawnikiem. Przed sądem stronę może reprezentować także:

● osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony,

● osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia,

● współuczestnik sporu,

● członkowie rodziny - rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony (np. pełnoletnie dzieci) oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia (art. 87 § 1 k.p.c.).

PRZYKŁAD

Pracownik wniósł do sądu pracy pozew o zapłatę wynagrodzenia za godziny nadliczbowe przeciwko pracodawcy będącemu osobą fizyczną. Syn pracodawcy jest studentem piątego roku prawa. Ponieważ jest on zstępnym strony (pozwanego pracodawcy), należy do kręgu podmiotów mogących pełnić funkcje pełnomocnika pracodawcy w postępowaniu przed sądem pracy.

W wyroku z 18 sierpnia 2009 r. (I PK 51/09) Sąd Najwyższy wskazał, że wykładnia językowa art. 87 § 1 k.p.c. we fragmencie, w którym przyznaje on status pełnomocnika osobie sprawującej zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osobie pozostającej ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, prowadzi do jednoznacznego wniosku, że stały stosunek zlecenia nie może być utożsamiany z zarządem majątkiem lub interesami. Dlatego wystarczające jest spełnienie jednej z dwóch alternatywnych przesłanek, aby dany podmiot mógł być pełnomocnikiem procesowym strony. Nie może stanowić podstawy pełnomocnictwa procesowego udzielonego zleceniobiorcy przez zleceniodawcę umowa stałego stosunku zlecenia, obejmująca jedynie reprezentowanie interesów majątkowych przed sądami i organami administracji lub prowadzenie w sądzie rejonowym konkretnej sprawy sądowej.