Wyrok SN z dnia 27 listopada 2019 r., sygn. III UK 360/18

Spółka dwuosobowa, w której jeden ze wspólników zachował 99 na 100 udziałów, ma pozycję właścicielską tak dalece dominującą, że nie może być własnym pracodawcą. Taka skala większości udziałów (przewagi głosów) oraz sposób jej wykorzystywania nakazuje traktować stosunki pracy w wieloosobowej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością na równi ze stosunkami w spółce jednoosobowej, której konstrukcja prawna nie ma odpowiednika na gruncie prawa pracy, gdyż w jej ramach stosunek tego prawa byłby pozbawiony zasadniczych elementów konstrukcyjnych.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Romualda Spyt (przewodniczący)

‎SSN Beata Gudowska (sprawozdawca)

SSN Halina Kiryło

w sprawie z odwołania K. T. i Z. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. ‎od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. ‎o ustalenie istnienia obowiązku ubezpieczenia społecznego, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 27 listopada 2019 r., skarg kasacyjnych odwołujących się od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…) z dnia 6 czerwca 2018 r., sygn. akt III AUa (…),

1. oddala skargi kasacyjne,

2. zasądza od K. T. i Z. Sp. z o.o. w L. na rzecz organu rentowego kwoty po 240 zł (dwieście czterdzieści) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

W związku z roszczeniem o wypłatę zasiłku chorobowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w L. w decyzjach z dnia 7 października 2016 r. ustalił, że K.T. podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej od dnia 10 kwietnia 2014 r. oraz że od dnia 1 maja 2016 r. nie podlega ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu z tytułu zatrudnienia w Z., spółce z o.o. na podstawie umowy o pracę. Z dokumentacji wynikało wprawdzie, że w dniu 1 maja 2016 r. zawarła z prezesem zarządu spółki K. T., jej mężem, umowę o pracę na stanowisku specjalisty ds. marketingu i reklamy, lecz organ rentowy uznał, iż na przeszkodzie ważnemu zawarciu tej umowy stał status właścicielski ubezpieczonej, tj. posiadanie 99 udziałów w spółce, wobec czego „będąc faktycznie wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o. nie miała możliwości zatrudnienia się na podstawie umowy o pracę we własnej spółce, gdyż po stronie pracownika i pracodawcy wystąpiła ta sama osoba, która w zakresie wykonywania obowiązków pracowniczych odpowiada jedynie przed sobą”.

Sąd Okręgowy w L. uwzględnił odwołanie obojga wspólników i zmienił zaskarżone decyzje, stwierdzając w wyroku z dnia 12 września 2017 r., że K. T. podlega ubezpieczeniu społecznemu od dnia 10 kwietnia 2014 r. do dnia 30 kwietnia 2016 r. z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej, a od dnia 1 maja 2016 r. jako pracownik spółki Z.. Motywacja Sądu pierwszej instancji opierała się na ustaleniu, że K. T. nie angażowała się w zarządzanie spółką, nie pełniła funkcji prezesa ani pełnomocnika spółki, lecz wykonywała czynności wynikające z zatrudnienia w warunkach podporządkowania pracowniczego w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, za wynagrodzeniem wypłacanym przez spółkę. Jej praca polegała na wdrażaniu i opracowywaniu strategii marketingowej, opracowywaniu materiałów reklamowych i akcji promocyjnych, analizie działań marketingowych konkurencji oraz promowaniu produktów, usług i ofert, a także na analizowaniu rynku – jak w umowie z dnia 30 kwietnia 2016 r. Nadzór nad jej pracą i wydawanie poleceń związanych z pracą należały do prezesa jednoosobowego zarządu K. T. .