Umowy dotyczące zakazu konkurencji

Ryszard Sadlik

sędzia Sądu Rejonowego w Kielcach

l niedopuszczalność bezpłatnego zakazu konkurencji

l kara umowna dla pracodawcy

l odstąpienie od umowy

W dobie narastającej konkurencji niemalże w każdej dziedzinie życia gospodarczego coraz ważniejsze dla pracodawców staje się odpowiednie zabezpieczenie się przed działaniami konkurencyjnymi własnych pracowników.

W dużej mierze potrzebę tę zaspokaja przewidziana w Kodeksie pracy możliwość zawarcia z pracownikiem umowy o zakazie konkurencji, na czas trwania stosunku pracy lub też na okres po jego ustaniu (art. od 101¹ do 101⁴ k.p.). Na podstawie tego rodzaju umowy pracownik zobowiązany jest do niepodejmowania działalności konkurencyjnej w stosunku do działalności swojego pracodawcy. Nie może także świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na jakiejkolwiek innej podstawie (np. na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło) na rzecz podmiotu konkurencyjnego wobec pracodawcy, z którym zawarł umowę o zakazie konkurencji. Instytucje zakazu konkurencji w czasie trwania stosunku pracy oraz po jego ustaniu istotnie się różnią, w związku z tym należy przedstawić odrębnie dotyczące ich orzecznictwo.

Zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy

Zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy unormowany jest w art. 101¹ § 1 k.p., w myśl którego w zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność. Na podstawie więc umowy o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy pracownik, niezależnie od podstawy nawiązania stosunku pracy (czyli niezależnie, czy jest to umowa o pracę, powołanie, wybór czy umowa spółdzielcza), zobowiązany jest do niepodejmowania działalności konkurencyjnej w stosunku do działalności swojego pracodawcy.

Skutki odmowy podpisania umowy

Odmowa podpisania umowy o zakazie konkurencji może stanowić uzasadnioną podstawę wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę, gdyż pracodawca ma prawo w ten sposób chronić swoje interesy. Tak też wskazywał Sąd Najwyższy w wyroku z 24 września 2003 r. (I PK 411/02, OSNP 2004/18/316).