Ugoda sądowa w prawie pracy

Charakter prawny ugody

Ugoda sądowa jest pisemną czynnością procesową, która skutkuje umorzeniem postępowania. Jest ona wciągana do protokołu rozprawy, potem protokolant odczytuje jej treść, a strony podpisują się własnoręcznie na protokole. Treść ugody powinna dokładnie określać zakres świadczeń w kontekście roszczeń objętych sporem oraz sposób ich wykonania. Ugoda wywołuje skutki w sferze praw i obowiązków stron, czyli powoduje zrzeczenie się wszelkich roszczeń związanych ze stosunkiem pracy. Ponadto ma ona również swoje oblicze procesowe, gdyż skutkuje umorzeniem postępowania i podlega ocenie sądu z punktu widzenia zgodności z prawem i zasadami współżycia społecznego.

Co do skutków materialnych to skuteczna ugoda znosi wzajemne roszczenia między stronami i powoduje wygaśnięcie wzajemnych zobowiązań. Nie zawsze będą to przy tym zobowiązania pieniężne. Może bowiem okazać się, że ustępstwem jednej ze stron będzie np. wydłużenie terminu ochrony czy też zwrot zatrzymanej rzeczy. Ponadto znoszą się wzajemnie koszty ugodzonego procesu, chyba że strony zgodnie podejmą w tej sprawie inną decyzję. Koszty procesu to z kolei złożona kategoria. Jak stanowi art. 98 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego. Z kolei do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. W tym kontekście warto nadmienić, że w sprawach z zakresu prawa pracy koszty sądowe występują niezbyt często z uwagi na brzmienie art. 35 u.k.s.c., który zwalnia strony z ponoszenia kosztów sądowych przy roszczeniach nieprzekraczających 50 000 zł. Warto wskazać, że przy ugodzie rzeczą sądu jest ustalenie treści zgodnego zamiaru stron co do obciążenia ich wynagrodzeniem biegłego, a dopiero w razie uznania, że strony tej kwestii ugodą w ogóle nie objęły - obciążyć strony wynagrodzeniem po połowie. Idąc dalej - zgodnie z art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. c) u.k.s.c. sąd z urzędu zwraca stronie połowę uiszczonej opłaty od pisma wszczynającego postępowanie w instancji, w której sprawa zakończyła się zawarciem ugody sądowej.