Swobodny przepływ pracowników i zatrudnienie w Unii Europejskiej

Zasada swobody przepływu pracowników dotyczy wyłącznie obywateli państw członkowskich Unii, przy czym regulację zasad nabywania obywatelstwa pozostawiono przepisom krajowym. Nie jest istotne miejsce pobytu obywatela państwa członkowskiego, a więc korzysta on ze swobody podejmowania pracy w krajach Unii, choćby miejscem jego pobytu był kraj niebędący jej członkiem.

Definicja przepływu pracowników odnosi się do osób, które odpowiadają definicji pracownika sformułowanej przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości na użytek regulacji wspólnotowych. Definicja wspólnotowa pracownika ma zastosowanie wyłącznie w tych przypadkach, w których nastąpiło przemieszczanie osoby między terytoriami państw członkowskich. Nie ma natomiast zastosowania do osób zatrudnionych wyłącznie na terytorium jednego państwa. Podstawowymi kryteriami tego pojęcia są:

• wykonywanie pracy; jednym z kryteriów decydujących o uznaniu osoby świadczącej pracę za pracownika jest jej wartość ekonomiczna, nie ma przy tym znaczenia, czy jest to praca w pełnym wymiarze godzin,

• podporządkowanie poleceniom innego podmiotu; to kryterium pozwala odróżnić pracowników od osób wykonujących pracę na własny rachunek, które również korzystają z prawa swobodnego przepływu,

• otrzymywanie wynagrodzenia; nie jest istotna wysokość wynagrodzenia.

Z omawianego prawa poza pracownikiem korzystają również niektórzy członkowie jego rodziny, bez względu na ich obywatelstwo. Do uprawnionych członków rodziny należą:

• małżonek oraz zstępni, którzy nie ukończyli 21 lat lub są na utrzymaniu pracownika,

• krewni wstępni pracownika lub jego małżonka, jeżeli są na jego utrzymaniu.

Według definicji opracowanej dla celów łączenia rodzin pracowników migrujących w ramach Unii, małżonek to osoba, która pozostaje w formalnym związku małżeńskim z pracownikiem w czasie starań o możliwość połączenia. Natomiast do zstępnych zaliczane są dzieci adoptowane i naturalne pracownika, a także dzieci małżonka, jeżeli mieszkają wspólnie z małżonkiem pracownika migrującego.