Zwrot grzywny

Nie można utożsamiać grzywny nakładanej w drodze mandatu karnego z grzywną w celu przymuszenia, gdyż są one nakładane w toku różnych postępowań (postępowanie wykroczeniowe - postępowanie egzekucyjne w administracji) i spełniają odmienne funkcje. Kwota uiszczonego mandatu nie podlega zwrotowi w razie późniejszego wykonania zobowiązania (np. wydania świadectwa pracy, udzielenia urlopu wypoczynkowego, potwierdzenia na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę). Zobrazowaniu różnicy niech posłuży nastepujący przykład: jeśli w trakcie kontroli inspektor pracy stwierdzi, że pracodawca naliczył pracownikowi wynagrodzenie, lecz go nie wypłacił, w ramach postępowania mandatowego nałoży na pracodawcę grzywnę za popełnione wykroczenie przeciwko prawom pracownika (art. 282 § 1 pkt 1 k.p.), natomiast w ramach postępowania administracyjnego wyda decyzję (nakaz płatniczy) zobowiązującą pracodawcę do wypłacenia wynagrodzenia. Jeśli w toku ponownej kontroli u tego samego pracodawcy inspektor pracy stwierdzi fakt niewykonania nakazu (pracodawca w dalszym ciągu nie wypłacił pracownikowi wynagrodzenia za pracę), wówczas wszczyna z urzędu postępowanie egzekucyjne, które ma na celu zmuszenie zobowiązanego (pracodawcę) do wykonania nakazu inspektora pracy. W ramach tego postępowania inspektor pracy może nałożyć grzywnę w celu przymuszenia będącą środkiem egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym. Obowiązki z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi, nakładane w drodze decyzji organów Państwowej Inspekcji Pracy, podlegają egzekucji administracyjnej w trybie określonym w ustawie z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (DzU z 2005 r. nr 229, poz. 1954 ze zm.), przewidzianym dla obowiązków o charakterze niepieniężnym. Egzekucji administracyjnej podlegają wydane po 25 sierpnia 2001 r. decyzje organów Państwowej Inspekcji Pracy: ostateczne, podlegające natychmiastowemu wykonaniu na podstawie przepisów ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, oraz te, którym nadano rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 108 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego. Grzywnę w celu przymuszenia nakłada inspektor pracy w drodze wydanego postanowienia. Nakładana jest ona jednorazowo, jeśli chodzi o wykonanie obowiązków z zakresu bhp, jeśli natomiast chodzi o obowiązki związane z wypłatą należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi - grzywna może być nakładana wielokrotnie w tej samej lub wyższej kwocie. Każdorazowo nałożona grzywna nie może przekroczyć kwoty - 5000 zł, a w stosunku do osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej kwoty - 25 000 zł. Grzywny nakładane wielokrotnie nie mogą łącznie przekroczyć kwoty 10 000 zł, a w stosunku do osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej - kwoty 100 000 zł. Nałożone grzywny w celu przymuszenia, które nie są zapłacone w terminie, podlegają ściągnięciu w trybie tzw. egzekucji należności pieniężnych. Jeżeli wskazane okoliczności wystąpiły po wszczęciu postępowania egzekucyjnego, podlega ono umorzeniu.