§ 35

[57] Małoletniego do ukończenia 15 roku życia w charakterze świadka powinno się, w miarę możliwości, gdy dobro postępowania nie stoi temu na przeszkodzie, przesłuchiwać w obecności przedstawiciela ustawowego lub faktycznego opiekuna (zgodnie z art. 171 § 3 k.p.k.). Świadka w wieku od 13 do 17 roku życia należy pouczyć o odpowiedzialności prawnej przed sądem rodzinnym za składanie fałszywych zeznań, a świadka do 13 roku życia o obowiązku mówienia prawdy i niezatajania prawdy.

§ 35

1. [6] Odpowiedzialność poprawczą przed sądem rodzinnym (równoważną odpowiedzialności karnej) ponoszą tylko nieletni w wieku od 13 do 17 lat (art. 1 § 1 pkt 2 u.p.n.), którzy popełnili wykroczenia kwalifikowane z art. 51, 62⁽¹⁾, 69, 74, 76, 85, 87, 119, 122, 124, 133 lub 143 k.w. (art. 1 § 2 pkt 2 lit. b u.p.n.).

2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, czynności policjanta muszą być ograniczone do zebrania i utrwalenia dowodów oraz w razie potrzeby ujęcia nieletniego podejrzewanego o sprawstwo, jeżeli zachodzi sytuacja pod tym względem niecierpiąca zwłoki (art. 37 § 1 u.p.n.). Materiały z tych czynności przekazuje się do miejscowo właściwego sądu rodzinnego (sposób ustalenia właściwości miejscowej sądu określa art. 17 u.p.n.), za pośrednictwem komórki do spraw nieletnich i patologii. Ujęty nieletni może być następnie zatrzymany w policyjnej izbie dziecka na czas do 72 godzin, gdy ocenia się taki środek jako konieczny w danych okolicznościach, bo nie można ustalić tożsamości nieletniego albo zachodzi uzasadniona obawa ukrycia się nieletniego lub zatarcia śladów czynu karalnego (art. 40 § 1 u.p.n.). Policja w sprawach o wykroczenia popełnione przez nieletnich wykonuje czynności inne niż niecierpiące zwłoki tylko na polecenie sądu rodzinnego (art. 37 § 2 u.p.n.).

3. Nieletnich sprawców wykroczeń podlegających odpowiedzialności poprawczej należy przesłuchiwać w warunkach określonych w art. 19 oraz art. 39 u.p.n. (w warunkach zbliżonych do naturalnych oraz z zastrzeżeniem obecności rodziców lub opiekuna albo obrońcy, a gdy jest to niemożliwe – nauczyciela lub przedstawiciela powiatowego centrum pomocy rodzinie; zgodnie z art. 30 § 1 pkt 2 u.p.n. rodzice są stronami w postępowaniu w sprawach nieletnich).

4. Małoletni świadkowie, (którzy nie ukończyli 17 roku życia) nie muszą być przesłuchiwani z udziałem ich rodziców (jest to jednak wskazane, jeśli tylko nie ma poważnych przeszkód), bowiem przepisy Kodeksu postępowania karnego stosuje się odpowiednio do zbierania, utrwalania i przeprowadzania dowodów przez Policję w zakresie pominiętym w u.p.n. (art. 20 u.p.n.), a w sprawach dotyczących wykroczeń są to przepisy art. 177, 178, 182, 183, 185–190, 191 § 1 i 2 oraz art. 192 k.p.k. (taki zakres stosowania jest ustalony w art. 41 § 1 k.p.w.). Oznacza to w szczególności, że małoletnich świadków nie uprzedza się o odpowiedzialności karnej z art. 233 i 234 k.k. za fałszywe lub zatajone zeznania (bo takiej odpowiedzialności nie podlegają, a także można stosować art. 185b k.p.k. i przesłuchiwać świadków w wieku do 15 lat w warunkach określonych w art. 185a k.p.k., czyli z udziałem psychologa, gdy są istotnymi źródłami dowodowymi w sprawie o czyn dokonany z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej albo skierowanym przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności (w przypadku wykroczeń za czyny, o których tutaj mowa, należy uznać czyny określone w art. 76, 108 oraz 140–142 k.w.).

§ 35

1. Odpowiedzialność poprawczą przed sądem rodzinnym (równoważną odpowiedzialności karnej) ponoszą tylko nieletni w wieku od 13 do 17 lat (art. 1 § 1 ust. 1 pkt 2 u.p.n.), którzy popełnili wykroczenia kwalifikowane z art. 51, 62 ⁽¹⁾, 69, 74, 76, 85, 87, 119, 122, 124, 133 lub 143 k.w. (art. 1 § 2 ust. 2 pkt. 2 lit. b) u.p.n.).

2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, czynności policjanta muszą być ograniczone do zebrania i utrwalenia dowodów oraz w razie potrzeby ujęcia nieletniego podejrzewanego o sprawstwo, jeżeli zachodzi sytuacja pod tym względem niecierpiąca zwłoki (art. 37 § 1 u.p.n.). Materiały z tych czynności przekazuje się do miejscowo właściwego sądu rodzinnego (sposób ustalenia właściwości miejscowej sądu określa art. 17 u.p.n.), za pośrednictwem komórki do spraw nieletnich i patologii. Ujęty nieletni może być następnie zatrzymany w policyjnej izbie dziecka na czas do 72 godzin, gdy ocenia się taki środek jako konieczny w danych okolicznościach, bo nie można ustalić tożsamości nieletniego albo zachodzi uzasadniona obawa ukrycia się nieletniego lub zatarcia śladów czynu karalnego (art. 40 § 1 u.p.n.). Policja w sprawach o wykroczenia popełnione przez nieletnich wykonuje czynności inne niż niecierpiące zwłoki tylko na polecenie sądu rodzinnego (art. 37 § 2 u.p.n.).

3. Nieletnich sprawców wykroczeń podlegających odpowiedzialności poprawczej należy przesłuchiwać w warunkach określonych w art. 19 oraz art. 39 u.p.n. (w warunkach zbliżonych do naturalnych oraz z zastrzeżeniem obecności rodziców lub opiekuna albo obrońcy, a gdy jest to niemożliwe – nauczyciela lub przedstawiciela powiatowego centrum pomocy rodzinie; zgodnie z art. 30 § 1 pkt 2 u.p.n. rodzice są stronami w postępowaniu w sprawach nieletnich).

4. Małoletni świadkowie, (którzy nie ukończyli 17 roku życia) nie muszą być przesłuchiwani z udziałem ich rodziców (jest to jednak wskazane, jeśli tylko nie ma poważnych przeszkód), bowiem przepisy Kodeksu postępowania karnego stosuje się odpowiednio do zbierania, utrwalania i przeprowadzania dowodów przez Policję w zakresie pominiętym w u.p.n. (art. 20 u.p.n.), a w sprawach dotyczących wykroczeń są to przepisy art. 177, 178, 182, 183, 185–190, 191 § 1 i 2 oraz art. 192 k.p.k. (taki zakres stosowania jest ustalony w art. 41 § 1 k.p.w.). Oznacza to w szczególności, że małoletnich świadków nie uprzedza się o odpowiedzialności karnej z art. 233 i 234 k.k. za fałszywe lub zatajone zeznania (bo takiej odpowiedzialności nie podlegają, a także można stosować art. 185b k.p.k. i przesłuchiwać świadków w wieku do 15 lat w warunkach określonych w art. 185a k.p.k., czyli z udziałem psychologa, gdy są istotnymi źródłami dowodowymi w sprawie o czyn dokonany z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej albo skierowanym przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności (w przypadku wykroczeń za czyny, o których tutaj mowa, należy uznać czyny określone w art. 76, 108 oraz 140–142 k.w.).