Możliwość skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej małoletnie dziecko, za 2023 r., po rozwodzie.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 marca 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 9 kwietnia 2024 r. (data wpływu).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pani matką jednego dziecka – córki A.B. urodzonej (...) 2013 r. w (...). W dniu (...) 2022 r. został orzeczony rozwód bez orzekania o winie między Panią a ojcem dziecka – C.B. ur. (...) 1982 r.

Przed rozwodem, od 19 czerwca 2021 r. ojciec dziecka nie mieszkał z Panią i dzieckiem. Podczas rozwodu Sąd powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem obojgu rodzicom. Miejsce zamieszkania dziecka zostało ustalone przy matce. Od czasu rozwodu córka zamieszkuje z Panią. Nie została orzeczona przez Sąd opieka naprzemienna. Wyrokiem Sądu ojciec dziecka został zobowiązany do płacenia alimentów w wysokości 1000 zł miesięcznie oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie w określonych przedziałach czasowych. Ojciec dziecka utrzymuje kontakt z dzieckiem zgodnie z zawartym porozumieniem rodzicielskim z dnia 9 grudnia 2021 r.:

(...)

Na Pani spoczywa obowiązek zapewnienia dziecku odpowiednich warunków do nauki, rozwoju i rozwijania swoich pasji i zainteresowań. Na co dzień przygotowuje Pani dziecko do szkoły, pomaga w odrabianiu prac domowych, nauce do sprawdzianów, pilnuje planu lekcji i obecności córki w szkole. Zawozi i odbiera Pani córkę ze szkoły. Przygotowuje Pani codziennie posiłki, przygotowuje śniadania do szkoły. Pani obowiązkiem jest analizowanie potrzeb dziecka i problemów w nauce oraz zapewnienie korepetycji i zajęć dodatkowych które wspomogą dziecko w nauce. Zawozi Pani dziecko na korepetycje oraz wykonuje w domu dodatkowe zadania z przedmiotów, z którymi dziecko ma problemy. Dba Pani o rozwój zainteresowań dziecka, co tydzień zawozi Pani dziecko na zajęcia dodatkowe zgodne z jego zainteresowaniami.

To Pani jest osobą, która musi stawiać córce wymagania i egzekwować, aby mogła się prawidłowo rozwijać. Podczas dni wolnych od zajęć szkolnych zapewnia Pani dziecku możliwość aktywnego wypoczynku, dba Pani, aby dziecko miało możliwość poznawania nowych miejsc oraz kształtowania i rozwoju osobowości. Na Pani spoczywa ciężar wychowania dziecka poprzez zapewnienie mu odpowiednich warunków do nauki. Podczas pobytu córki u taty daje wytyczne i przypomina Pani ojcu dziecka o pracach domowych lub konieczności przygotowania do lekcji lub sprawdzianu. Do Pani obowiązków należy również pilnowanie wszystkich rozliczeń finansowych za korepetycje, zajęcia dodatkowe, opłaty szkolne, wycieczki, materiały potrzebne do szkoły lub zajęć dodatkowych. W przypadku problemów zdrowotnych umawia Pani córkę na wizyty lekarskie, a w przypadku konieczności pozostania podczas choroby w domu to Pani przebywa z dzieckiem.

Do dnia dzisiejszego w dalszym ciągu jest Pani rozwódką, mieszka Pani wyłącznie z córką, a w gospodarstwie domowym nie ma innych osób, które mogłyby pomagać przy wychowaniu córki. Jest Pani zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Nie prowadzi Pani działalności gospodarczej.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

W 2023 r. podlegała Pani na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. W 2023 r. otrzymywała Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej.

Wyrok Sądu o rozwodzie między Panią a Pani byłym mężem, który jest ojcem wskazanego we wniosku dziecka, został wydany (...) 2022 r., a żadna ze stron nie złożyła wniosku o uzasadnienie do tego wyroku ani nie złożyła apelacji, wobec czego wyrok ten uprawomocnił się (...) 2022 r.

Nie została orzeczona opieka naprzemienna nad dzieckiem w związku z przedstawieniem Sądowi porozumienia rodziców zawierającego zasady sprawowania pieczy naprzemiennej, tj. dotyczącego sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej (i kontaktów z dzieckiem) po rozwodzie oraz zgodności tego porozumienia z dobrem dziecka, uwarunkowanej istnieniem pozytywnej zgody, iż oboje rodzice będą współdziałać w sprawach dziecka.

W 2023 r. nie sprawowała Pani wraz z byłym mężem opieki nad dzieckiem w porównywalnym wymiarze czasowym i jakościowym. W tym okresie ciężar opieki spoczywał na Pani, czego wyrazem było codzienne przygotowanie dziecka do szkoły, odrabianie lekcji, nauka z dzieckiem do sprawdzianów, zapewnienie korepetycji z przedmiotów, które sprawiają dziecku problemy, umawianie wizyt lekarskich, organizacja dziecku zajęć dodatkowych zgodnych z jego aktualnymi zainteresowaniami, pomoc w rozwijaniu pasji. Współpraca z byłym mężem w ramach wykonania zapisów zawartych w porozumieniu opiera się na wyborze głównych kierunków rozwoju córki, jednakże na co dzień to Pani odpowiada za ich realizację i egzekwowanie od dziecka konkretnych zachowań. W związku z powyższym Pani zaangażowanie czasowe w proces wychowawczy jest niewspółmiernie wyższe niż ojca, spędzającego z dzieckiem czas sporadycznie.

Świadczenie wychowawcze nie zostało ustalone zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci obydwojgu rodzicom. To Pani złożyła wniosek o świadczenie wychowawcze z uwagi na fakt, iż to Pani organizuje i opłaca dziecku dodatkowe zajęcia pozalekcyjne.

W okresie, którego dotyczy wniosek, oprócz dziecka, o którym mowa we wniosku, nie była Pani matką dla innego dziecka, które wychowywała Pani wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym.

W 2023 r. w stosunku do Pani bądź do Pani dziecka nie miały zastosowania przepisy art. 30c (opodatkowanie od działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym) lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyjątkiem przepisów dotyczących najmu prywatnego) – w zakresie osiągniętym w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększenia lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń.

W 2023 r. w stosunku do Pani bądź do Pani dziecka nie miały zastosowania przepisy z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowy lub ustawy z 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych?

Pytanie

Czy w świetle przedstawionych okoliczności jest Pani uprawniona do obliczania podatku dochodowego za rok 2023 na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli jako osoba samotnie wychowująca dziecko?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, Pani sytuacja uprawnia Panią do opodatkowania się na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w 2023 r., dotyczących preferencyjnego rozliczania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci.

Uważa Pani, że rodzic, który jest stanu cywilnego, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie niezbędnych potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia alimentów.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 6 ust. 4c wskazanej ustawy:

Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie

–podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

Na podstawie art. 6 ust. 4d wskazanej ustawy:

W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Art. 6 ust. 4e cytowanej ustawy stanowi, że:

Przepisu ust. 4c pkt 3 nie stosuje się, jeżeli dziecko, o którym mowa w tym przepisie, uzyskało w roku podatkowym:

1)dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub

2)przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152

–w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 240 i 2476), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.

Stosownie do art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2019 r. poz. 2407 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981 i 2270).

Według art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

1)stosuje przepisy:

a)art. 30c lub

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

–w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Z cytowanych przepisów wynika, że możliwość zastosowania preferencyjnego opodatkowania obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie w nich wskazanych. Przy czym przepisy te należy interpretować ściśle, co oznacza, że nie można dokonywać wykładni rozszerzającej ani też zawężającej. W konsekwencji, aby korzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów, na zasadach przewidzianych w art. 6 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy mieć ściśle określony stan cywilny oraz wychowywać samotnie dzieci.

Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych.

„Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

W art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca zastrzegł, że ww. preferencyjne opodatkowanie nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic, który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. W sytuacji, gdy dziecko pozostaje pod stałą, codzienną opieką jednego rodzica, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (np. według porozumienia rodzicielskiego), status samotnego rodzica ma ten, który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica – przy którym dziecko mieszka – prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny stwierdzić należy, że skoro w 2023 r. dziecko zamieszkiwało z Panią, a Pani jako rozwódka nie sprawowała opieki w porównywalnym wymiarze czasowym i jakościowym nad nim z byłym mężem, ciężar wychowania dziecka spoczywał na Pani, to ma Pani prawo do skorzystania za 2023 r. z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko, na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c i ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.