Preferencyjne opodatkowanie dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 lutego 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 10 kwietnia 2024 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Do 8 września 2023 r. była Pani osobą samotnie wychowującą niepełnoletnią córkę. Ojciec dziecka ma ograniczone prawa rodzicielskie, nie bierze udziału w wychowywaniu dziecka, mieszka pod innym adresem zamieszkania.

9 września 2023 r. wstąpiła Pani w związek małżeński, z tym że Pani mąż nie jest ojcem dziecka, nie posiada do niego praw rodzicielskich.

Pani wątpliwości budzi kwestia czy za 2023 r. będzie Pani mogła skorzystać z preferencyjnego rozliczenia przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci (w całości lub licząc za miesiące samotnie wychowujące dziecko).

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że w okresie, którego dotyczy wniosek, tj. w 2023 r. podlegała Pani na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

W okresie od 1 stycznia 2023 r. do 8 września 2023 r. była Pani stanu cywilnego – rozwódka.

Data urodzenia Pani dziecka to … października 2017 r.

W 2023 r. Pani córka odbywała roczne przygotowanie przedszkolne w Szkole Podstawowej nr .., w ….

W 2023 r. posiadała Pani pełną władzę rodzicielską względem małoletniej córki. Przez cały 2023 r. ojciec dziecka miał względem córki ograniczoną władzę rodzicielską, tj. od 2019 r. ojciec dziecka posiada ograniczone prawa rodzicielskie, Sąd orzekł o ograniczeniu władzy rodzicielskiej na wniosek matki dziecka (Pani).

W 2023 r. to wyłącznie matka (Pani) samotnie (tj. bez udziału ojca dziecka) faktycznie wykonywała władzę rodzicielską w stosunku do małoletniej córki (uczestniczyła w jej wychowaniu, sprawowała nad nią pieczę/opiekę, ponosiła koszty jej utrzymania, troszczyła się o rozwój fizyczny i duchowy, zabezpieczała potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, ponosiła wydatki związane z wypoczynkiem, pomagała w edukacji itp.). Ojciec dziecka zupełnie nie brał udziału w wychowaniu oraz opiece nad córką.

W 2023 r. miejscem zamieszkania dziecka było każdorazowo miejsce zamieszkania matki (Pani), tj. ul. …, …. Od 1 stycznia 2023 r. do 8 września 2023 r. mieszkała Pani jedynie z córką.

W 2023 r. Pani obecny mąż nie pomagał w wychowywaniu dziecka.

Z ojcem dziecka nie była Pani w związku małżeńskim.

Sąd ustalił opiekę nad małoletnim dzieckiem w następujący sposób: pełną władzę rodzicielską przyznano matce dziecka (Pani). Sąd wskazał, że miejscem zamieszkania dziecka będzie każdorazowe miejsce zamieszkania matki (Pani). Ojciec otrzymał obowiązek odwiedzin córki w obecności matki dwa razy w tygodniu, jednak do tego nakazu stosuje się sporadycznie, tzn. odwiedza córkę mniej więcej dwa razy w miesiącu po około 1 godzinie.

Zostały zasądzone przez Sąd alimenty na dziecko, jednak ojciec alimentów nie płaci − dziecko otrzymuje alimenty od komornika.

Ojciec dziecka nie przekazywał żadnych kwot pieniężnych na utrzymanie córki. Ojciec dziecka w żaden sposób nie partycypował w wydatkach związanych z potrzebami córki.

W 2023 r. ojciec spotykał się z dzieckiem około dwa razy w ciągu miesiąca po 1 godzinie.

W 2023 r. Pani dziecko nie zostało na podstawie orzeczenia Sądu umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych.

Nie posiada Pani więcej dzieci i nie jest opiekunem prawnym innych dzieci.

Wysokość dochodów jakie uzyskała Pani w roku podatkowym 2023 to: … zł.

Źródła Pani dochodów w 2023 r. to: praca na etacie oraz praca na umowę zlecenie. Zostały pobrane i odprowadzone zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W 2023 r. nie prowadziła Pani działalności gospodarczej.

W 2023 r. Pani dziecko otrzymywało alimenty od komornika w kwocie 1 500 zł.

W 2023 r. w stosunku do Pani i Pani dziecka nie miały zastosowania:

·przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych(opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym) lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyjątkiem przepisów dotyczących najmu prywatnego) -w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

·przepisy z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych;

W 2023 r. Pani dziecko nie otrzymywało zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego ani renty socjalnej.

Pytanie

Czy za 2023 r. będzie Pani mogła skorzystać z preferencyjnego rozliczenia przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci (w całości lub licząc za miesiące samotnie wychowujące dziecko)?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, zawarcie związku małżeńskiego w trakcie roku podatkowego nie spowoduje utraty prawa do preferencyjnego opodatkowania, biorąc pod uwagę spełnienie pozostałych przesłanek warunkujących możliwość korzystania z rozliczenia na zasadach określonych dla osób samotnie wychowujących dzieci. W treści analizowanych przepisów nie zawarto zastrzeżenia, że przesłanka dotycząca posiadania określonego stanu cywilnego oraz okoliczność samotnego wychowywania dzieci muszą być utrzymane przez cały rok podatkowy. Należy stąd wnioskować, że jeżeli wstąpiła Pani w związek małżeński w trakcie 2023 r., to zmiana stanu cywilnego nie spowodowała, że utraciła Pani prawo do opodatkowania dochodów uzyskanych w tym roku, w sposób określony dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Stosownie do art. 6 ust. 4d ww. ustawy:

Na podstawie art. 6 ust. 4e ww. ustawy:

Art. 6 ust. 4f ww. ustawy stanowi:

W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

·posiadania określonego w ustawie stanu cywilnego,

·wychowywania przez rodzica samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecko),

·nieuzyskiwania przez rodzica i dzieci (dziecko) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego – w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń,

·niepodlegania przez rodzica i dzieci (dziecko) opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Przepis art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym, zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka. Jak wynika z powyższego, ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od spełnienia m.in. warunku samotnego wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka) wymienionych w art. 6 ust. 4c ww. ustawy. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta w roku podatkowym musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Do skorzystania z tej preferencji, niewystarczające jest samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym, gdyż nie przysługuje ona wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, a wyłącznie tym, które samotnie wychowują dzieci. Równie istotne jest więc samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka.

Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

W tym miejscu należy podkreślić, że – zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa – wszelkie preferencje podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto, przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

Wskazać również należy, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym przewidzianej w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest m.in., jak już wcześniej zaznaczono, aby osoba, która chce skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko. Podkreślić należy, że wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Pojęcie wychowywania dziecka uszczegółowił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10, w uzasadnieniu którego znalazło się następujące stwierdzenie: „Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych.”.

Co istotne, osobami samotnie wychowującymi dziecko są przede wszystkim ci rodzice (przysposabiający) lub opiekunowie, którzy pozostają w stanie wolnym. Dotyczy to zarówno osób, które nigdy nie zawierały związku małżeńskiego (panna, kawaler), osób, których związek małżeński ustał wskutek śmierci współmałżonka (wdowa, wdowiec) jak i osób, których związek małżeński został rozwiązany poprzez orzeczenie rozwodu (rozwódka, rozwodnik).

Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dzieci. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pani matką małoletniej córki. Z ojcem dziecka nie była Pani w związku małżeńskim. W 2023 r. posiadała Pani pełną władzę rodzicielską względem małoletniej córki. W ww. okresie to wyłącznie Pani samotnie (tj. bez udziału ojca dziecka) faktycznie wykonywała władzę rodzicielską w stosunku do małoletniej córki (uczestniczyła w jej wychowaniu, sprawowała nad nią pieczę/opiekę, ponosiła koszty jej utrzymania, troszczyła się o rozwój fizyczny i duchowy, zabezpieczała potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, ponosiła wydatki związane z wypoczynkiem, pomagała w edukacji itp.). Zostały zasądzone przez Sąd alimenty na dziecko, jednak ojciec alimentów nie płaci − dziecko otrzymuje alimenty od komornika. Ojciec dziecka w żaden sposób nie partycypował w wydatkach związanych z potrzebami córki. Przez cały 2023 r. ojciec dziecka miał względem córki ograniczoną władzę rodzicielską. Sąd orzekł o ograniczeniu władzy rodzicielskiej na wniosek matki dziecka (Pani). W 2023 r. ojciec spotykał się z dzieckiem około dwa razy w ciągu miesiąca po 1 godzinie. W okresie od 1 stycznia 2023 r. do 8 września 2023 r. była Pani stanu cywilnego – rozwódka. 9 września 2023 r. wstąpiła Pani w związek małżeński. Nie posiada Pani więcej dzieci i nie jest opiekunem prawnym innych dzieci. Pani obecny mąż nie jest ojcem dziecka, nie posiada do niego praw rodzicielskich.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że skoro Pani – przez część roku 2023 będąc rozwódką – samotnie (tj. bez udziału ojca dziecka) wychowywała i sprawowała opiekę nad małoletnią córką, to ma Pani prawo do skorzystania za 2023 r. z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko w myśl art. 6 ust. 4c i ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zawarcie w trakcie roku podatkowego związku małżeńskiego nie pozbawia Pani ww. prawa, gdyż aby móc w tym roku podatkowym skorzystać z omawianej preferencji podatkowej − osobą samotnie wychowującą dziecko, określoną w ww. przepisie art. 6 ust. 4c, nie musi Pani być przez cały rok podatkowy. Zatem, z przedmiotowej preferencji może Pani skorzystać w rozliczeniu za cały rok podatkowy 2023.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy przedstawionego przez Panią stanu faktycznego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego, stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).