Postanowienie SN z dnia 27 września 2023 r., sygn. I PSK 7/23

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Robert Stefanicki

w sprawie z powództwa D. M.
‎przeciwko G. Spółce komandytowej z siedzibą w Ś.
‎o odszkodowanie,
‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń
‎Społecznych w dniu 27 września 2023 r.,
‎skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy
‎i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie
‎z dnia 12 sierpnia 2022 r., sygn. akt VI Pa 83/21,

1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,

2. zasądza od D. M. na rzecz strony pozwanej G. Spółki komandytowej z siedzibą w Ś. 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym, oddalając dalej idący wniosek.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Goleniowie, IV Wydział Pracy w sprawie z powództwa D.M. przeciwko G. Spółka Komandytowa z siedzibą w Ś. o odszkodowanie, wyrokiem z dnia 17 września 2021 r. zasądził od pozwanej Spółki na rzecz powoda D. M. kwotę 21.300 zł brutto tytułem odszkodowania za nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika oraz zwrot kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Na skutek apelacji pozwanej spółki od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 17 września 2021 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie, VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 12 sierpnia 2022 r. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddalił powództwo oraz zasądził od powoda D. M. na rzecz pozwanej spółki zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, oraz kosztów procesu instancji odwoławczej. Sąd Okręgowy dostrzegł potrzebę uzupełnienia i modyfikacji ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd Rejonowy. Uczynił to, przy tym opierając się zarówno o materiał dowodowy zgromadzony w toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji, jak i o wyjaśnienia, które R. W. reprezentujący pozwaną złożył przed Sądem Okręgowym w Szczecinie. Pozwana spółka w toku postępowania przed Sądem Rejonowym wnioskowała o przesłuchanie za stronę pozwaną również R. W., jednakże Sąd Rejonowy błędnie pominął dowód z jego przesłuchania, uznając, że z uwagi na przesłuchanie w charakterze strony pozwanej A. K., przesłuchanie R. W. nie było już konieczne, ponieważ nie miałoby wpływu na ocenę Sądu. To bezzasadne pominięcie wyjaśnień R. W., który nadzorował system produkcji i przyjmował skargi od podwykonawców oraz pracowników na zachowania powoda, a także sprzeczna z zasadami logicznego rozumowania ocena przeprowadzonych dowodów w sprawie doprowadziła Sąd Rejonowy do przyjęcia błędnych ustaleń, że powód nie przyczynił się do zakończenia współpracy pozwanej z kontrahentem duńskim i utraty wieloletniego kontraktu przez pozwaną, że nie prowadził z kontrahentem duńskim wbrew oczywistym interesom pozwanej pertraktacji na temat udostępnienia L. Spółka Akcyjna zespołu osobowego oraz środków produkcji od pozwanej, że nie udostępniał kontrahentowi duńskiemu poufnych informacji handlowych dotyczących warunków współpracy pracodawcy z klientem, o zarobkach pracodawcy stanowiących tajemnicę pozwanej, oraz że nie stosował niedopuszczalnych praktyk i zachowań w stosunku do pracowników, współpracowników i pracowników kontrahentów, a także, że nie nakłaniał ich do rezygnacji ze świadczenia pracy oraz usług na rzecz pracodawcy, jak również, że nakłaniał ich do świadczenia usług bezpośrednio na rzecz klienta pracodawcy. Sąd Odwoławczy nie podzielił rozważań Sądu pierwszej instancji, co do oceny przyczyn rozwiązania z powodem umowy o pracę bez wypowiedzenia, uznającej te przyczyny za nierzeczywiste albo nieuzasadnione. Sąd drugiej instancji zgodził się z oceną strony pozwanej, że uzasadnienie rozwiązania umowy o pracę tj. wskazanie przyczyn, które stanowić miały ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, nie powodowało trudności z ustaleniem konkretnych stawianych powodowi zarzutów. W tym zakresie Sąd Okręgowy podzielił całą argumentację przedstawioną przez apelująca spółkę. W ocenie Sądu Okręgowego wskazane przez stronę pozwaną okoliczności dotyczące: ujawnienia tajemnicy pracodawcy, przekazywania kontrahentowi duńskiemu informacji o planach działania pozwanej, a które między innymi legły u podstaw złożenia wypowiedzenia, faktycznie miały miejsce i niewątpliwie stanowiły uzasadnioną podstawę do rozwiązania z powodem umowy o pracę bez wypowiedzenia. Jednocześnie Sąd Okręgowy zauważył, że Sąd pierwszej instancji błędnie ustalił, że dowody zgromadzone w sprawie nie potwierdziły, że powód nakłaniał pracowników pozwanej oraz jej kontrahentów do zakończenia współpracy z pozwaną i jednocześnie do świadczenia usług bezpośrednio na rzecz kontrahenta duńskiego, tj. L. Spółka Akcyjna, a także, że powód nie przekazywał poufnych danych dotyczących pozwanej spółki, tj. w zakresie produkcji, liczby zatrudnionych osób oraz zaangażowanych w proces produkcji, zasad współpracy, w tym rozliczeń z kontrahentem pozwanej, z innymi podmiotami oraz innych poufnych informacji L. Spółka Akcyjna. W ocenie Sądu Okręgowego w analizowanym postępowaniu nieprawidłowe było oparcie się przez Sąd pierwszej instancji bezkrytycznie na zeznaniach złożonych przez m.in. świadków: P. P., K. N., M. M., A. M., A. B.. Zdaniem Sądu Okręgowego zeznania wyżej wymienionych osób należało traktować z dużą ostrożnością, albowiem po zakończeniu współpracy z pozwaną zaczęli współpracować, a niektórzy z nich dalej współdziałają z powodem i L. Spółka Akcyjna. Jest to istotna okoliczność, którą należało wziąć pod uwagę przy ocenie wiarygodności zeznań tych świadków. Sąd Rejonowy bezrefleksyjnie dał wiarę w całości tym świadkom i na podstawie między innymi ich zeznań ustalił stan faktyczny sprawy, a następnie ocenił zasadność powództwa, nie wyjaśniając jednocześnie w sposób przekonywujący, dlaczego zeznania wyżej wymienionych świadków uznał za wiarygodne. Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji zbyt mało refleksji poświęcił roli, jaką powód odegrał w zamknięciu kooperacji z pozwaną, stwierdzając lakonicznie, że „w pewnym momencie firma w Polsce zdecydowała o zakończeniu współpracy z pozwaną”. Sąd pierwszej instancji nie powiązał faktu niespodziewanego zakończenia współpracy duńskiego kontrahenta z pozwaną spółką z nielojalną postawą powoda, który wbrew wiedzy i interesom pracodawcy, u którego był zatrudniony, rozpoczął z nim na początku 2017 roku negocjacje, które były intensywnie kontynuowane zwłaszcza w okresie od lutego do kwietnia 2017 r., a dotyczyły przejściu jego i innych dotychczasowych pracowników i współpracowników pozwanej do L. Spółka Akcyjna. Stąd atmosfera w pracy pozwanej stawała się wyjątkowo napięta, gdyż cały czas powód negocjował warunki przejścia do kontrahenta norweskiego, a reszta personelu pozwanej żyła w niepewności co do jej dalszych losów. W tym okresie też nasiliły się niewłaściwe zachowania powoda względem niektórych pracowników, współpracowników, pracowników kontrahentów, którzy wprost byli nakłaniani przez powoda krzykiem, groźbą, szantażem do zakończenia współpracy z pozwaną spółką i przejścia do jej dotychczasowego kontrahenta duńskiego. Sąd Odwoławczy nie podzielił również zastrzeżeń Sądu pierwszej instancji w zakresie postępowania dowodowego i uznał, że podsłuchana rozmowa powoda z przedstawicielami L. Spółka Akcyjna, stanowi istotny dowód w sprawie. W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie strona pozwana bezsprzecznie wykazała, że rozwiązanie z powodem umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika z powodu ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych było zasadne, ponieważ przyczyny wypowiedzenia powodowi umowy o pracę takie jak: stosowanie przez powoda niedopuszczalnych praktyk i zachowań tj. krzyki, obrażanie, agresja, jak również przemoc psychiczna w stosunku do pracowników, współpracowników i pracowników kontrahentów, nakłanianie ich do rezygnacji ze świadczenia pracy oraz usług na rzecz pracodawcy, oraz do świadczenia usług bezpośrednio na rzecz klienta pracodawcy (z pominięciem tego ostatniego), ujawnianie tajemnic pracodawcy (warunków współpracy pracodawcy z klientem, zarobków pracodawcy oraz wykorzystywanie danych kontaktowych pracodawcy) okazały się prawdziwe i rzeczywiste. Powód jako pracownik pozwanej z pełną świadomością naruszył powinności pracownicze wynikające z treści art. 100 § 2 pkt 4 k.p. tj. obowiązek dbania o dobro zakładu pracy, zachowywanie w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Ciężar gatunkowy powyższych przyczyn wskazanych w oświadczeniu o rozwiązaniu z powodem umowy o pracę w pełni uzasadniał rozwiązanie z powodem umowy o pracę bez wypowiedzenia.