Wyrok NSA z dnia 7 lutego 2024 r., sygn. I OSK 231/23

Przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na mocy art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych wymaga od osoby zobowiązanej do alimentacji w drugiej kolejności legitymowania się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności współmałżonka osoby wymagającej opieki.

Dnia 7 lutego 2024 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Piotr Przybysz Sędziowie: sędzia NSA Piotr Niczyporuk sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka (spr.) po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 2024 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 9 listopada 2022 r., sygn. akt II SA/Rz 709/22 w sprawie ze skargi L.K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] kwietnia 2022 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego 1. uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę; 2. odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego od L.K. na rzecz Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...].

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wyrokiem z dnia 9 listopada 2022 r., II SA/Rz 709/22 w sprawie ze skargi L. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w R. z [...] kwietnia 2022 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, uchylił zaskarżoną decyzję i decyzję Wójta Gminy F. z [...] lutego 2022 r. nr [...].

Powyższy wyrok zapadł w następujących okolicznościach sprawy:

L. K. zwróciła się do Wójta Gminy F. o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku ze sprawowaniem opieki nad niepełnosprawnym ojcem I. S., który legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Orzeczenie wydano do 31 grudnia 2023 r., ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od 29 października 2021 r., nie ustalono natomiast od kiedy istnieje niepełnosprawność. Wójt Gminy F. decyzją z [...] lutego 2022 r. nr [...]odmówił wnioskodawczyni przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad ojcem. Organ podał, że organ orzekający o niepełnosprawności nie ustalił daty powstania niepełnosprawności, a zatem nie została spełniona przesłanka wynikająca z art. 17 ust. 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2022.615 ze zm.), dalej jako "u.ś.r.". Dodatkowo organ I instancji wskazał, że niepełnosprawny I. S. pozostaje w związku małżeńskim z Z. S., która nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Oznacza to, że zachodzi negatywna przesłanka określona w art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a) u.ś.r. Skarżąca złożyła odwołanie od tej decyzji. Wymienioną na wstępie decyzją z 11 kwietnia 2022 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w R. utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. Powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r., K 38/13 oraz orzecznictwo sądów administracyjnych Kolegium nie zgodziło się ze stanowiskiem organu I instancji o niespełnianiu przesłanki z art. 17ust. 1b u.ś.r. Odnośnie drugiej ze wskazanych podstaw odmowy przyznania wnioskowanego świadczenia, tj. faktu, że I. S. pozostaje w związku małżeńskim, a jego żona nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, Kolegium podzieliło stanowisko organu I instancji. Wywiodło, że świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.