Wyrok NSA z dnia 5 października 2023 r., sygn. III OSK 804/22

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Pocztarek Sędziowie: Sędzia NSA Teresa Zyglewska Sędzia del. WSA Paweł Mierzejewski (spr.) po rozpoznaniu w dniu 5 października 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Starosty Wodzisławskiego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 8 grudnia 2021 r. sygn. akt II SA/Gl 959/21 w sprawie ze skargi Rzecznika Praw Obywatelskich na decyzję Starosty Wodzisławskiego z dnia 15 stycznia 2021 r. nr WOŚ.604.25.2018 w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie obowiązku ograniczenia oddziaływania na środowisko oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 8 grudnia 2021 r., sygn. akt II SA/Gl 959/21, po rozpoznaniu sprawy ze skargi Rzecznika Praw Obywatelskich (dalej jako "skarżący" albo "Rzecznik") na decyzję Starosty Wodzisławskiego (dalej jako "organ" albo "skarżący kasacyjnie") z dnia 15 stycznia 2021 r. nr WOŚ.604.25.2018 umarzającą postępowanie w sprawie obowiązku ograniczenia oddziaływania na środowisko, uchylił zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu wydanego wyroku Sąd pierwszej instancji wskazał, że postępowanie administracyjne w sprawie zostało wszczęte z urzędu w następstwie pisma złożonego przez A.A., dotyczącego uciążliwości palącego się nasypu pokopalnianego (obejmującego teren zwałowiska odpadów pogórniczych po byłej KWK "X." zlokalizowanego w Y. przy ul. Z. [...] na działce nr [...], obręb [...]).

Postępowanie dotyczyło nałożenia obowiązku ograniczenia oddziaływania na środowisko i jego zagrożenia oraz przywrócenia środowiska do stanu właściwego. Organ działając na podstawie art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego oraz art. 362 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska umorzył prowadzone postępowanie jako bezprzedmiotowe wskazując w uzasadnieniu wydanej decyzji, że na spornym terenie występuje podpowierzchniowa aktywność termiczna obiektu. Z ustaleń organu wynikało, że na tym terenie nie jest wykonywana obecnie żadna działalność przez podmiot korzystający ze środowiska, powodująca podpowierzchniową aktywność termiczną obiektu. Zdaniem organu, należy brać pod uwagę stan faktyczny w dacie orzekania, tzn. czy podmiot korzystający ze środowiska obecnie negatywnie oddziałuje na środowisko, nie zaś w okresie wcześniejszym. W rozpatrywanym przypadku nie występuje podmiot korzystający ze środowiska, ponieważ w stwierdzonym stanie faktycznym na tym terenie nie prowadzi działalności żaden przedsiębiorca, jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna, której działania mogłyby powodować negatywne oddziaływanie na środowisko. W ocenie organu bez znaczenia jest zatem ustalanie następcy prawnego posiadacza istniejącego nasypu, ponieważ podmiot korzystający ze środowiska negatywnie na nie oddziałujący musi funkcjonować na wskazanym terenie obecnie. Wobec powyższego w rozpatrywanym przypadku nie występują przesłanki dla zastosowania normy prawnej zawartej w art. 362 ustawy – Prawo ochrony środowiska. Samo formowanie nasypu nie było negatywnym oddziaływaniem. W chwili obecnej palący się nasyp jest efektem wieloletniego działania ciśnienia i cząstek palnych zawartych w odpadach pokopalnianych, czyli czynników, które nie zostały spowodowane przez działanie podmiotu korzystającego ze środowiska. Organ podniósł, że czynniki te wystąpiły naturalnie.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że wydaną decyzję zaskarżył w przewidzianym terminie Rzecznik Praw Obywatelskich. Wydanemu przez organ rozstrzygnięciu Rzecznik zarzucił naruszenie: