System Wewnętrznej Kontroli Jakości – odpowiedzi PANA na najczęściej zadawane pytania

Polska Agencja Nadzoru Audytowego opublikowała zbiór najczęściej zadawanych pytań dotyczących kwestii związanych z wprowadzeniem standardów kontroli jakości, zachęcając do zapoznania się z odpowiedziami przygotowanymi przez ekspertów PANA.

Nowe standardy kontroli jakości zostały wprowadzone uchwałą nr 38/I/2022 Rady Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego z 15.11.2022 r. w sprawie krajowych standardów kontroli jakości oraz Krajowego Standardu Badania 220 (Zmienionego)[1]. Dotyczą one każdej firmy audytorskiej w Polsce, a składają się na nie:

1. Krajowy Standard Kontroli Jakości 1 w brzmieniu Międzynarodowego Standardu Zarządzania Jakością (PL) 1 – „Zarządzanie jakością dla firm wykonujących badania lub przeglądy sprawozdań finansowych lub zlecenia innych usług atestacyjnych lub pokrewnych” (dalej: „KSKJ 1”),
2. Krajowy Standard Kontroli Jakości 2 w brzmieniu Międzynarodowego Standardu Zarządzania Jakością (PL) 2 – „Kontrole jakości wykonania zlecenia” (dalej: „KSKJ 2”).

Firmy audytorskie były zobowiązane do dostosowania swoich systemów wewnętrznej kontroli jakości do postanowień KSKJ 1 i ich wdrożenia do 1 stycznia 2023 r., niezależnie od rodzaju świadczonych usług.

Z podsumowań kontroli przeprowadzonych przez PANA do końca 30 czerwca 2023 r. wynika, że w przypadku firm audytorskich pozostałych (nie badających JZP) systemy kontroli jakości przedstawiają szerokie spektrum zagadnień, które można wskazać jako problemy. Na pierwsze miejsca wybijają się jednak: nieprawidłowa konstrukcja SWKJ nieodzwierciedlająca skali firmy audytorskiej, jak również prowadzonej przez nią działalności, brak monitoringu (oraz inspekcji), a także niewłaściwa kontrola jakości zleceń. 

Najistotniejszym problemem tej grupy jest bardzo często nieadekwatnie do skali firmy audytorskiej i zakresu wykonywanych przez nią prac zaprojektowany SWKJ (art. 50 ust. 1 UOBR). Dla przykładu SWKJ ma tak zaprojektowane warunki objęcia kontrolą jakości zlecenia, że przez cały czas prowadzonej działalności firmy audytorskiej nie zachodzą przesłanki, aby jakiekolwiek zlecenie objąć kontrolą jakości. Przekłada się to niejednokrotnie na nieprawidłowo udokumentowane badanie, co powoduje, że inny biegły rewident mógłby na podstawie tak poprowadzonej dokumentacji nie wydać takiej samej opinii.

Dlatego przedstawiamy odpowiedzi PANA, które mogą pomóc w organizacji SKWJ.