Na podstawie art. 11 ust. 1 pkt 4 oraz art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1113 z późn. zm.), w związku z art. 91 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2015 r. poz. 1515 z późn. zm.) Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach uchwala, co następuje:

§ 1.

Stwierdza się nieważność uchwały Nr XII/108/2015 Rady Gminy Jaworze z dnia 10 grudnia 2015 r. w sprawie ustalenia trybu udzielania i rozliczania dotacji dla niepublicznych przedszkoli i niepublicznych form wychowania przedszkolnego oraz trybu i zakresu kontroli prawidłowości jej pobrania i wykorzystywania - w części obejmującej załącznik Nr 2 do uchwały pn. "Wykaz wychowanków uczęszczających do przedszkola niepublicznego" - z powodu istotnego naruszenia prawa - art. 1 oraz art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2135 z późn. zm.) w związku z art. 90 ust. 3g i ust. 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2015 r. poz. 2156 z późn. zm.), polegającego na zamieszczeniu w uchwale wymogu podawania danych osobowych wychowanków uczęszczających do przedszkola.

§ 2.

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Uzasadnienie

Uchwała Nr XII/108/2015 Rady Gminy Jaworze z dnia 10 grudnia 2015 r. w sprawie ustalenia trybu udzielania i rozliczania dotacji dla niepublicznych przedszkoli i niepublicznych form wychowania przedszkolnego oraz trybu i zakresu kontroli prawidłowości jej pobrania i wykorzystywania wpłynęła do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach w dniu 28 grudnia 2015 roku. Uchwała została przekazana przez Wydział Nadzoru Prawnego Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.

W dniu 13 stycznia 2016 r. Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach stwierdziło, że przedmiotowa uchwała, zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1113 z późn. zm.), podlega nadzorowi Izby i uchwałą Nr 13/I/2016 wszczęło w stosunku do niej postępowanie nadzorcze.

Badanie nadzorcze przeprowadzono na posiedzeniu Kolegium Izby w dniu 21 stycznia 2016 roku, o terminie którego powiadomiono organy gminy z pouczeniem, że w posiedzeniu ma prawo uczestniczyć przedstawiciel podmiotu, którego sprawa jest rozpatrywana, stosownie do regulacji zawartej w art. 18 ust. 3 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych. W posiedzeniu nie uczestniczył przedstawiciel Gminy Jaworze. Wyjaśnienia do treści uchwały w formie pisemnej przesłał pełnomocnik Wójta Gminy Jaworze, który wywodził, że podjęta uchwała jest zgodna z obowiązującym prawem.

Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach ustaliło i zważyło, co następuje:

Rada Gminy Jaworze uchwałą Nr XII/108/2015 z dnia 10 grudnia 2015 r. dokonała ustalenia trybu udzielania i rozliczania dotacji dla niepublicznych przedszkoli i niepublicznych form wychowania przedszkolnego oraz trybu i zakresu kontroli prawidłowości jej pobrania i wykorzystywania. W podstawie prawnej uchwały przywołano przepisy art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym oraz art. 90 ust. 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Uchwała zawiera również trzy załączniki: w załączniku nr 1 określono wzór wniosku o udzielenie dotacji, w załączniku nr 2 sformułowano wymóg podawania danych osobowych wychowanków uczęszczających do przedszkola, natomiast w załączniku nr 3 zamieszczono wzór formularza służącego do dokonywania rozliczenia dotacji.

W ocenie Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach żądanie podania danych osobowych wychowanków, zawarte w załączniku nr 2 do uchwały - tj. imienia i nazwiska, daty urodzenia i adresu zamieszkania - stanowi istotne naruszenie prawa.

Zgodnie z art. 90 ust. 3g ustawy o systemie oświaty (Dz. U. z 2015 r. poz. 2156 z późn. zm.), organy jednostek samorządu terytorialnego, w związku z przeprowadzaniem kontroli prawidłowości wykorzystywania dotacji przez szkoły i placówki, mogą przetwarzać dane osobowe uczniów tych szkół i placówek. Równocześnie z przepisu zamieszczonego w art. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2135 z późn. zm.) wynika, iż każdy ma prawo do ochrony dotyczących go danych osobowych, a przetwarzanie danych osobowych może mieć miejsce ze względu na dobro publiczne, dobro osoby, której dane dotyczą, lub dobro osób trzecich w zakresie i trybie określonym ustawą. Ponadto z art. 23 ust. 1 pkt 2 tej ustawy wynika ponadto jednoznacznie, że przetwarzanie danych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa. Definicję danych osobowych zawiera z kolei art. 6 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych, z którego wynika, że za dane takie uważa się wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej.

Zawarty w załączniku Nr 2 do uchwały Rady Gminy Jaworze wymóg podania danych osobowych wychowanków, w opinii Kolegium Izby, wykracza poza ustawowe ramy dopuszczalności przetwarzania danych osobowych, a tym samym poza kompetencje rady określone w art. 90 ust. 4 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty. Zakres przetwarzania danych osobowych uczniów, które są niezbędne do wypełniania przez jednostki samorządu terytorialnego ustawowych zadań w zakresie dotowania placówek oświatowych został wprost określony w art. 90 ust. 3g tej ustawy. Wynika z niego jednoznacznie, że dopuszczona przez ustawodawcę możliwość przetwarzania danych osobowych uczniów placówek oświatowych dotyczy jedynie sytuacji związanych z przeprowadzaniem kontroli prawidłowości wykorzystania przyznanych dotacji, a nie obejmuje etapów związanych z planowaniem, przyznawaniem oraz rozliczaniem dotacji. oświaty. Uprawnienia zawarte w art. 23 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o ochronie danych osobowych, zgodnie z którym przetwarzanie danych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa, winny być interpretowane ściśle, w tym przypadku z uwzględnieniem zakresu określonego w przywołanym art. 90 ust 3g ustawy o systemie oświaty. Dokonując oceny uchwały pod względem jej zgodności z prawem Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach kierowało się również dostępnym orzecznictwem sądów administracyjnych. W podobnej sprawie wypowiedział się m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku sygn. akt. I SA/Gd 245/12 z 15 maja 2012 roku oraz Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku sygn. akt II GSK 1589/12 z dnia 16 stycznia 2014 roku. Sądy stwierdziły jednoznacznie, że żądanie udostępnienia danych osobowych w każdym przypadku powinno opierać się na stosownej podstawie prawnej. W orzeczeniach wskazano również na treść art. 90 ust. 3e ustawy o systemie oświaty, zgodnie z którym organy jednostek samorządu terytorialnego, o których mowa w ust. 1a-3b, mogą kontrolować prawidłowość wykorzystania dotacji przyznanych szkołom i placówkom z budżetów tych jednostek oraz art. 90 ust. 3g ustawy o systemie oświaty, wedle którego, organy, o których mowa w ust. 3e w związku z przeprowadzaniem kontroli prawidłowości wykorzystywania dotacji przez szkoły i placówki mogą przetwarzać dane osobowe uczniów tych szkół i placówek. Ustawowo dopuszczona możliwość przetwarzania danych osobowych uczniów tych szkół i placówek dotyczy jedynie sytuacji związanych z przeprowadzaniem kontroli prawidłowości wykorzystywania dotacji przez szkoły i placówki. Z wyroków sądów wynika, że art. 90 ust. 4 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty nie może być podstawą upoważniającą organ stanowiący do wprowadzenia obowiązku przekazywania danych osobowych uczniów.

Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia, Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach na podstawie art. 18 ust. 1 pkt. 1 w związku z art. 11 ust. 1 pkt. 4 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1113 z późn. zm.) - orzekło, jak w sentencji uchwały.

Na niniejszą uchwałę przysługuje skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach za pośrednictwem Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach w terminie trzydziestu dni od dnia jej doręczenia.