Działając na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r., poz. 594 ze zm.)

orzekam

nieważność uchwały Nr XXXVIII/357/14 Rady Gminy Kramsk z dnia 30 maja 2014 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze oraz szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat, jak również  trybu ich pobierania - ze względu na istotne naruszenie prawa.

Uzasadnienie do Rozstrzygnięcia nadzorczego Nr KN-I..4131.1. 252. 2014.16
Wojewody Wielkopolskiego
z dnia 3 lipca 2014 r.

Uchwała Nr XXXVIII/357/14 Rady Gminy Kramsk z dnia 30 maja 2014 r. została doręczona Wojewodzie Wielkopolskiemu w dniu 9 czerwca 2014 r.

Jako podstawę prawną uchwały powołano przepisy art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r., poz. 594 ze zm.) oraz art. 50 ust. 6 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r., poz. 182 ze zm.).

Dokonując oceny zgodności z prawem przedmiotowej uchwały - organ nadzoru stwierdził, co następuje:

Zgodnie z art. 50 ust. 6 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej rada gminy określa, w drodze uchwały, szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, oraz szczegółowe warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również tryb ich pobierania.

W § 2 ust. 2 uchwały Rada Gminy Kramsk  postanowiła, że „W szczególnie uzasadnionych przypadkach na wniosek pracownika socjalnego lub osoby zainteresowanej można odstąpić od żądania zwrotu wydatków za usługi opiekuńcze”.

W ocenie organu nadzoru Rada nie była uprawniona do wskazania w sposób arbitralny podmiotów, na których wniosek osoba korzystająca z usług opiekuńczych może być zwolniona z odpłatności za te usługi. Wynika to bowiem z kategorycznego brzmienia przepisu ustawy („Rada określa…”) zawierającego upoważnienie ustawowe do podjęcia uchwały, a jednocześnie określającego zakres przedmiotowy podjętej na jego podstawie uchwały, tj. art. 50 ust. 6ustawy. Kwestionowana uchwała powinna zatem ograniczać się do wskazania przesłanek, jakie będą brane pod uwagę przy podjęciu decyzji o ewentualnym zwolnieniu od opłat z powyższego tytułu; z brzmienia ww. przepisu jednoznacznie wynika, że „rada gminy określa (…) szczegółowe warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat (…)”.

Również tym samym przepisem uchwały (§ 2 ust. 2) Rada postanowiła, że „W szczególnie uzasadnionych przypadkach (…) można odstąpić od żądania zwrotu wydatków za usługi opiekuńcze”.

W tym miejscu szczególnie podkreślić należy, że art. 50 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej jednoznacznie przyznaje radzie kompetencję do określenia szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia odpłat za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze.

W ocenie organu nadzoru Rada nie wypełniła przyznanej Jej kompetencji. Przede wszystkim użyte sformułowanie „w szczególnie uzasadnionych przypadkach” w sposób istotny narusza prawo, gdyż dopuszcza wprowadzenie innych, nie wskazanych w uchwale przypadków, które będą umożliwiały zwolnienie z ponoszenia opłat. Stoi więc ono w sprzeczności z treścią udzielonego Radzie upoważnienia do podjęcia uchwały. W art. 50 ust. 6 ustawy wyraźnie wskazuje się, że to organ stanowiący gminy ma określić, w drodze uchwały, szczegółowe warunki zwolnienia od opłat za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze. Uchwała taka, jako akt prawa miejscowego, staje się podstawą ewentualnego wniosku w tej sprawie i wydanej później decyzji. Za niedopuszczalną należy zatem uznać taką regulację, która umożliwia organowi wydającemu decyzję wprowadzenia według własnego uznania innych przesłanek, mogących stanowić podstawę przyznanego zwolnienia.

Ponadto organ nadzoru stwierdza, że prawidłowe wypełnienie delegacji ustawowej w tym zakresie polega na precyzyjnym wskazaniu przesłanek uzasadniających całkowite zwolnienie z opłat oraz wskazaniu odrębnych przesłanek uzasadniających częściowe zwolnienie z opłat, tak, aby Dyrektor Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kramsku, rozpatrując wnioseko zwolnienie z opłat za usługi opiekuńcze mógł ocenić, czy po stronie osoby uprawnionej do korzystania z usług opiekuńczych zachodzą okoliczności obligujące do zastosowania ulgi i w jakim zakresie (całkowitego, czy też częściowego zwolnienia).

Zatem ocena treści Uchwały pozwala stwierdzić, że Rada Gminy Kramsk nie wypełniła w pełni wymogu określonego w art. 50 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej, poprzez brak uregulowania kwestii, o których mowa w niniejszym rozstrzygnięciu nadzorczym. Skoro norma kompetencyjna wskazuje Radzie materię, która winna się znaleźć w uchwale, to pominięcie przez Radę któregoś z wymienionych przepisem elementów, skutkuje brakiem realizacji woli ustawodawcy. Powyższe uzasadnia konieczność stwierdzenia nieważności Uchwały Nr XXXVIII/357/14 z dnia 30 maja 2014 r. w całości.

Wobec powyższego należało orzec jak w sentencji.

Pouczenie

Niniejsze rozstrzygnięcie nadzorcze może być zaskarżone do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z powodu niezgodności z prawem, w terminie 30 dni od daty jego doręczenia, za pośrednictwem Wojewody Wielkopolskiego.

Wojewoda Wielkopolski

(-) Piotr Florek