Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r., poz. 1515) oraz art. 11 ust. 1 pkt 4 i art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 1113 z późn. zm.) - Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie uchwala, co następuje:

§ 1. Orzeka o nieważności Uchwały Nr XIV/87/2015 Rady Miejskiej w Piastowie z dnia 17 listopada 2015 roku w sprawie udzielania dotacji celowej ze środków budżetu Miasta Piastowa na usuwanie i utylizację odpadów niebezpiecznych zawierających azbest, pochodzących z budynków mieszkalnych i gospodarczych na terenie Miasta Piastowa w części dotyczącej:

- § 2 ust. 1 pkt 2, § 5 pkt 4, "Załącznika do uchwały Nr XIV/87/2015 Rady Miejskiej w Piastowie z dnia 17 listopada 2015 r. Zasady udzielania dotacji celowej na usuwanie i utylizację odpadów niebezpiecznych zawierających azbest, pochodzących z budynków mieszkalnych i gospodarczych na terenie Miasta Piastowa";

- "Załącznika Nr 3 do Zasad udzielenia dotacji celowej ze środków budżetu Miasta Piastowa dla osób fizycznych na usuwanie i utylizację odpadów niebezpiecznych zawierających azbest, pochodzących z terenu Miasta Piastowa."

z powodu istotnego naruszenia art. 403 ust. 5 w związku z art. 403 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232 z późn. zm.),

§ 2. Na niniejszą uchwałę służy Miastu Piastów skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w terminie 30 dni od dnia jej doręczenia, za pośrednictwem tutejszego Kolegium.

Uzasadnienie

W dniu 27 listopada 2015 r. wpłynęła do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie Uchwała Nr XIV/87/2015 Rady Miejskiej w Piastowie z dnia 17 listopada 2015 roku w sprawie udzielania dotacji celowej ze środków budżetu Miasta Piastowa na usuwanie i utylizację odpadów niebezpiecznych zawierających azbest, pochodzących z budynków mieszkalnych i gospodarczych na terenie Miasta Piastowa.

W Załączniku do przedmiotowej uchwały Rada Miejska w Piastowie postanowiła m.in., iż:

- W § 2 ust. 1 pkt 2 "Warunkiem niezbędnym ubiegania się o dotację do zadania określonego w § 1 jest przedłożenie w Urzędzie Miejskim w Piastowie pisemnej zgody na kontrolę prac objętych wnioskiem przez pracowników Urzędu Miejskiego w Piastowie (wg wzoru stanowiącego załącznik nr 3)"

Cyt. "Załącznik Nr 3 do uchwały Nr XIV/87/2015 Rady Miejskiej w Piastowie z dnia 17 listopada 2015 r. do zasad udzielenia dotacji celowej ze środków budżetu Miasta Piastowa dla osób fizycznych na usuwanie i utylizację odpadów niebezpiecznych zawierających azbest, pochodzących z terenu Miasta Piastowa" obejmuje:

"Zgodę na kontrolę prac objętych wnioskiem przez pracowników Urzędu Miejskiego w Piastowie" o treści cyt.:

"Oświadczam/y, że wyrażam/y zgodę na dokonywanie przez upoważnionych pracowników Urzędu Miejskiego w Piastowie czynności kontrolnych w zakresie realizacji usługi demontażu, transportu i utylizacji elementów zawierających azbest dofinansowanej przez Miasto Piastów z budynku położonego w Piastowie, przy ul…………………………..

Niniejsza zgoda obejmuje wstęp osób kontrolujących na teren ww. nieruchomości oraz udzielenie informacji i przedkładanie posiadanych dokumentów związanych z realizacją powyższej usługi. Oraz sporządzenie niezbędnej dokumentacji przez te osoby"

W § 5 pkt 4 Załącznika do badanej uchwały Rada postanowiła "Po stwierdzeniu zgodności złożonych wniosków z wymaganiami Zasad zawierana jest umowa o udzielenie dotacji celowej, w której zawiera się

4. Tryb kontroli wykonywania zadania.

5. Termin i sposób rozliczenia udzielonej dotacji".

Mając na uwadze powyższe Kolegium Izby zważyło, co następuje:

Zgodnie z treścią dyspozycji art. 403 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska - finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, w zakresie określonym w art. 403 ust. 2 tej ustawy, może polegać na udzielaniu dotacji celowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych z budżetu gminy lub budżetu powiatu na finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji: podmiotów niezaliczonych do sektora finansów publicznych, w szczególności: osób fizycznych, wspólnot mieszkaniowych, osób prawnych, przedsiębiorców; jednostek sektora finansów publicznych będących gminnymi lub powiatowymi osobami prawnymi.

Zasady udzielania tej dotacji, obejmujące w szczególności kryteria wyboru inwestycji do finansowania lub dofinansowania oraz tryb postępowania w sprawie udzielania dotacji i sposób jej rozliczania określa rada gminy w drodze uchwały.

Przytoczone postanowienia badanej uchwały stanowią przekroczenie zakresu upoważnienia ustawowego wynikającego z art. 403 ust. 5 ustawy Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z ww. normą prawa rada gminy/powiatu została upoważniona wyłącznie do określenia zasad udzielania dotacji celowej oraz trybu postępowania w sprawie udzielania dotacji i sposobu jej rozliczenia. Norma kompetencyjna dla organu stanowiącego wskazuje wprost na "zasady udzielania dotacji" i "tryb postępowania" oraz "sposób jej rozliczania", tak więc chodzi tu o sposób postępowania z wnioskiem o udzielenie dotacji, wymagane dokumenty do rozpoznania wniosku, formę załatwienia wniosku oraz w jaki sposób dotacja będzie rozliczana po zakończeniu wykonania zadania.

Wobec powyższego zamieszczanie innych zapisów, na przykład dotyczących kontroli prawidłowej realizacji inwestycji, w podejmowanych przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uchwałach nie znajduje uzasadnienia i stanowi istotne naruszenie prawa polegające na przekroczeniu zakresu upoważnienia wynikającego ze wskazanego powyżej przepisu.

Art. 403 ust. 5 ustawy Prawo ochrony środowiska, ani inne przepisy tej ustawy nie upoważniają organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego do stanowienia w treści uchwały będącej aktem prawa miejscowego zapisów dotyczących kontroli. Kolegium Izby wskazuje, iż zasady i terminy zwrotu dotacji udzielanych z budżetu jednostki samorządu terytorialnego zostały ściśle określone w art. 251 i 252 ustawy o finansach publicznych i dlatego nie ma podstaw do odrębnego ich regulowania w aktach prawa miejscowego. Pogląd taki wynika też z wyroku WSA w Krakowie z dnia 19 lutego 2009r. (sygn. akt I SA/Kr 1106/08).

Kolegium Izby zauważa, że każda kontrola administracyjna w stosunku do podmiotu niepodlegającego organowi kontrolującemu wymaga wyraźnego upoważnienia ustawowego.

W tej sytuacji zasadą udzielania dotacji celowych z budżetu jednostki samorządu terytorialnego przeznaczonych na dofinansowanie realizacji zadań publicznych służących ochronie środowiska - określoną przez organ stanowiący j.s.t. - nie może być kontrola realizacji dotowanego zadania.

Mając na względzie występujące w prawie przepisy, w których przewidziano wprost możliwości kontrolowania beneficjenta dotacji celowych przez organ, który jej udzielił w sposób określony przez radę (np. art. 221 ustawy o finansach publicznych) regulacje badanej uchwały w tym zakresie zostały podjęte bez podstawy prawnej, a zarazem wykraczają poza delegację do stanowienia prawa miejscowego wynikającego z art. 403 ust. 5 ustawy Prawo ochrony środowiska.

Analizując cyt. Załącznik Nr 3 Kolegium stwierdziło, iż w jego tytule zawarto zapis ograniczający prawo do dotacji do "osób fizycznych".

Zdaniem Kolegium Izby zapis ten powoduje zawężenie kręgu podmiotów mogących otrzymać dotację wynikającą z art. 403 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z tym przepisem dotacje mogą być udzielane: podmiotom nie zaliczonym do sektora finansów publicznych, w szczególności osobom fizycznym, wspólnotom mieszkaniowym, osobom prawnym, przedsiębiorcom oraz jednostkom sektora finansów publicznych będących gminnymi lub powiatowymi osobami prawnymi.

Opierając się o treść przytoczonych dyspozycji, organ nadzoru wskazuje, że Rada Miejska w Piastowie wykonując kompetencję prawodawczą zawartą w upoważnieniu ustawowym jest obowiązana działać ściśle w granicach tego upoważnienia. Zatem organ stanowiący nie jest upoważniony ani do regulowania tego, co zostało już ustawowo uregulowane, ani też do wychodzenia poza zakres upoważnienia ustawowego. Postanowienia aktów prawa miejscowego, a takim niewątpliwie aktem jest uchwała Rady, nie może wykraczać poza granice kompetencji przysługujących organowi stanowiącemu.

Biorąc powyższe pod uwagę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie orzekło jak w sentencji uchwały.