Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 1515) w związku z art. 11 ust. 1 pkt 4 i art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 1113 z późn. zm.), - Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie uchwala, co następuje:

§ 1. Orzeka o nieważności w całości Uchwały Nr XII/62/2015 Rady Gminy Stupsk z dnia 27 października 2015 r. w sprawie zasad i trybu udzielania ze środków budżetu Gminy Stupsk dotacji celowych na realizację zadań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz sposobu jej rozliczania - z powodu istotnego naruszenia prawa tj. art. 403 ust. 5 w związku z art. 403 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r.- Prawo ochrony środowiska ( Dz. U. z 2013 r., poz.1232 z późn. zm.).

§ 2. Na niniejszą uchwałę służy Gminie Stupsk prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w terminie 30 dni od dnia jej doręczenia, za pośrednictwem Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie.

Uzasadnienie

W dniu 29 października 2015 roku wpłynęła do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie Uchwała Nr XII/62/2015 Rady Gminy Stupsk z dnia 27 października 2015 r. w sprawie zasad i trybu udzielania ze środków Gminy Stupsk dotacji celowych na realizację zadań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz sposobu jej rozliczania.

Badając przedmiotową uchwałę Kolegium stwierdziło, że Rada Gminy Stupsk zgodnie z § 1 uchwały ustaliła zasady i tryb postępowania przy udzielaniu ze środków budżetu Gminy Stupsk dotacji celowych na realizację zadań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej przeznaczonych na dofinansowanie kosztów budowy studni wierconych, które zapewnią zaopatrzenie w wodę pitną dla istniejących budynków mieszkalnych jednorodzinnych i zagrodowych na terenie gminy Stupsk.

Zgodnie z treścią art. 403 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska - do zadań własnych gmin należy finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej w zakresie określonym w art. 400a ust. 1 pkt 2,5,8,9,15,16,21-25,29,31,32 i 38-42 w wysokości nie mniejszej niż kwota wpływów z tytułu opłat i kar, o których mowa w art. 402 ust. 4-6, stanowiących dochody budżetów gmin, pomniejszona o nadwyżkę z tytułu tych dochodów przekazywaną do wojewódzkich funduszy.

Natomiast w myśl art. 403 ust. 4 wyżej cytowanej ustawy finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, o którym mowa w ust. 1 i 2, może polegać na udzielaniu dotacji celowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych z budżetu gminy lub budżetu powiatu na finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji podmiotów niezaliczonych do sektora finansów publicznych, w szczególności: osób fizycznych, wspólnot mieszkaniowych, osób prawnych, przedsiębiorców; jednostek sektora finansów publicznych będących gminnymi lub powiatowymi osobami prawnymi.

Z powyższych przepisów wynika, że z budżetu gminy może zostać udzielona dotacja celowa na finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji, która służy ochronie środowiska i gospodarki wodnej w zakresie określonym w art. 403 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska. Zasady udzielania tej dotacji, obejmujące w szczególności kryteria wyboru inwestycji do finansowania lub dofinansowania oraz tryb postępowania w sprawie udzielania dotacji i sposób jej rozliczania określa rada gminy w drodze uchwały.

Zdaniem Kolegium RIO, zadanie wskazane przez Radę Gminy Stupsk, na dofinansowanie, którego może zostać udzielona dotacja z budżetu gminy, nie spełnia kryteriów ustawowych, gdyż budowa studni wierconych, które zapewnią zaopatrzenie w wodę pitną zgodnie z obowiązującymi przepisami, dla istniejących budynków mieszkalnych jednorodzinnych i zagrodowych na terenie gminy Stupsk, nie jest inwestycją, która przyczyni się do ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

Poprzez ochronę środowiska w myśl art. 3 pkt 13 ustawy Prawo ochrony środowiska, rozumie się podjęcie lub zaniechanie działań, umożliwiające zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej; ochrona ta polega w szczególności na: racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom oraz przywracaniu elementów przyrodniczych do stanu właściwego.

Wprawdzie w art. 400a ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo ochrony środowiska wskazano, że finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej obejmuje przedsięwzięcia związane z ochroną wód, to analiza przepisów ustawy, a zwłaszcza zamieszczonych w Tytule II "Ochrona zasobów środowiska", Dział III "Ochrona wód" - w ocenie Kolegium Izby - nie pozwalają na stwierdzenie, że budowa studni wierconych jest inwestycją służącą tej ochronie. Nie przyczyni się ona ani do zapewnienia lepszej jakości wód ani do utrzymania ilości wody na poziomie zapewniającym ochronę równowagi biologicznej.

Ponadto o tym, iż celem badanej uchwały nie jest dotowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej świadczy uzasadnienie uchwały, z którego wynika jednoznacznie, że podjęcie przedmiotowej uchwały umożliwi gminie Stupsk spełnienie zadania zaopatrzenia mieszkańców w wodę zdatną do picia. Zdaniem Kolegium RIO bez znaczenia w niniejszej sprawie ma fakt, że zaopatrzenie w wodę mieszkańców gminy jest zadaniem własnym gminy, wynikającym z przepisów prawa. Zadanie to gmina może bowiem realizować w inny dopuszczalny prawem sposób np. poprzez budowę wodociągów.

Przedmiotowa uchwała istotnie narusza prawo, gdyż wbrew art. 403 ust. 5 ustawy Prawo ochrony środowiska nie określiła kryteriów wyboru inwestycji do finansowania lub dofinansowania w formie dotacji celowej, ograniczając się tylko do jednego rodzaju inwestycji tj. budowy studni wierconych, pomijając tym samym inne inwestycje służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej.

Mając na względzie powyższe, nie zachodzą przesłanki do podjęcia przedmiotowej uchwały, a podjęcie jej skutkowało naruszeniem przez Radę Gminy Stupsk art. 403 ust. 5 w związku z art. 403 ust. 2 i 4 ustawy Prawo ochrony środowiska.

Oprócz wyżej stwierdzonego naruszenia prawa, Kolegium Izby zauważa, iż Rada Gminy Stupsk nie określiła podmiotów korzystających z dofinansowania. Z treści § 1 uchwały wynika, iż dofinansowanie kosztów budowy studni wierconych nastąpi dla istniejących budynków mieszkalnych jednorodzinnych i zagrodowych na terenie gminy Stupsk. Z tego zapisu można domyślić się, że korzystać z dotacji będą osoby fizyczne. Zdaniem organu nadzoru zapis ten powoduje zawężenie kręgu podmiotów mogących otrzymać dotację wynikających z art. 403 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z tym przepisem dotacje mogą być udzielane: podmiotom nie zaliczonym do sektora finansów publicznych, w szczególności osobom fizycznym, wspólnotom mieszkaniowym, osobom prawnym, przedsiębiorcom oraz jednostkom sektora finansów publicznych będących gminnymi lub powiatowymi osobami prawnymi.

Zdaniem Kolegium Izby ustawodawca wskazał w ww. przepisie przykładowe kategorie podmiotów, do których podjęta przez radę gminy uchwała może być skierowana. Użycie przez ustawodawcę wyrażenia "w szczególności" wskazuje na możliwość rozszerzenia tego kręgu. Takie przykładowe wskazanie oznacza, że właściwy organ może wskazać inne jeszcze kategorie podmiotów, które nie zostały wymienione w tym przepisie.

W ocenie Kolegium w ww. ustawie określony więc został krąg podmiotów uprawnionych do uzyskania dotacji na zadania z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Rada Gminy Stupsk przedmiotową uchwałą ograniczyła natomiast krąg podmiotów w ramach wybranej kategorii beneficjentów spośród uprawnionych z mocy ustawy do ubiegania się o dotację.

W ocenie Kolegium Izby rada gminy wykonując postanowienia ustawy nie ma podstaw prawnych do zawężania kręgu podmiotów, spośród wybranych kategorii podmiotów, którym przyznaje dotację.

W związku z tym Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie stwierdziło, że badana uchwała Rady Gminy Stupsk została podjęta z rażącym naruszeniem prawa tj. art. 403 ust. 5 w związku z art. 403 ust. 2 i 4 ustawy Prawo ochrony środowiska.

Biorąc powyższe pod uwagę, Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie orzekło jak w sentencji niniejszej uchwały.