Na podstawie art. 79 ust. 1   ustawy z   dnia 5   czerwca 1998 r. o   samorządzie powiatowym (t.j. Dz. U. z   2013 r., poz. 595 z   późn. zm.) w   związku z   art. 11 ust. 1   pkt 4   i art. 18 ust. 1   pkt 1   ustawy z   dnia 7   października 1992 r. o   regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jedn.: Dz. U. z   2012 r. poz. 1113 z   późn. zm.) -   Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w   Warszawie   uchwala, co następuje:  

§   1.   Orzeka o   nieważności Uchwały Nr XXXII/291/2014 Rady Powiatu Węgrowskiego z   dnia 26 marca 2014 r. w   sprawie zasad udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków położonym na terenie powiatu węgrowskiego; z   powodu istotnego naruszenia art. 12 ust. 1   i art. 7   ust. 3   ustawy z   dnia 30 kwietnia 2004 r. o   postępowaniu w   sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z   2007 r. Nr 59, poz. 404 z   późn. zm.), art. 35 ust. 1   ustawy z   dnia 5   czerwca 1998 r. o   samorządzie powiatowym (t.j. Dz. U. z   2013 r., poz. 595 z   późn. zm.), art. 81 ust. 1   ustawy z   dnia 23 lipca 2003 r. o   ochronie zabytków i   opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z   późn. zm.).  

§   2.   Na niniejszą uchwałę służy Powiatowi Węgrowskiemu skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w   Warszawie w   terminie 30 dni od dnia jej doręczenia, za pośrednictwem tutejszego Kolegium.  

Uzasadnienie

W dniu 3   czerwca 2014 r. została doręczona Regionalnej Izbie Obrachunkowej w   Warszawie Uchwała Nr XXXII/291/2014 Rady Powiatu Węgrowskiego z   dnia 26 marca 2014 r. w   sprawie zasad udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków położonym na terenie powiatu węgrowskiego.  

W przedmiotowej uchwale Rada Powiatu Węgrowskiego - powołując się w   podstawie prawnej na art. 12 pkt 11 i   art. 40 ustawy z   dnia 5   czerwca 1998 r. o   samorządzie powiatowym (t.j. Dz. U. z   2013 r., poz. 595 z   późn. zm.) oraz art. 81 ust. 1   ustawy z   dnia 23 lipca 2003 r. o   ochronie zabytków i   opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z   późn. zm.) określiła zasady udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków położonych w   granicach administracyjnych Powiatu Węgrowskiego (§ 1   ust. 1   uchwały).  

Na wstępie należy wskazać, iż ww. uchwała nie została przekazana do organu nadzoru - Regionalnej Izbie Obrachunkowej w   Warszawie w   ustawowym terminie, co stanowi uchybienie art. 78 ust. 2   ustawy o   samorządzie powiatowym. Starosta Powiatu Węgrowskiego przy piśmie z   dnia 16 czerwca 2014 r. o   nr OS.0008.1.2014 wyjaśnił, że opóźnienie w   złożeniu w   przedłożeniu uchwały wynikało z   braku wiedzy merytorycznej pracowników wydziału przygotowujących projekt tej uchwały. Ponadto Starosta poinformował, iż projekt wymienionej uchwały przed jej podjęciem nie był przekazany do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i   Konsumentów.  

W myśl § 1   ust. 2   uchwały dotacja może być udzielona podmiotowi, który posiada tytuł prawny do zabytku wynikający z   prawa własności, użytkowania wieczystego, trwałego zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego z   uwzględnieniem zapisów zawartych w   ust. 1   oraz § 3   ust. 2. Wprawdzie z   odczytania § 1   ust. 2   uchwały nie wynika jakiemu podmiotowi, o   jakim charakterze może być przyznana dotacja, nie mniej z   przeanalizowania zapisów załącznika Nr 1   wynika, iż podmiotami ubiegającymi się o   przyznanie dotacji może być wnioskodawca, który jest podmiotem gospodarki narodowej oraz posiada numer REGON (zał. Nr 1   do uchwały, pkt 1   - wnioskodawca).  

Rozporządzenie Rady Ministrów z   dnia 27 lipca 1999 r. w   sprawie sposobu i   metodologii prowadzenia i   aktualizacji rejestru podmiotów gospodarki narodowej, w   tym wzorów wniosków, ankiet i   zaświadczeń, oraz szczegółowych warunków i   trybu współdziałania służb statystyki publicznej z   innymi organami prowadzącymi urzędowe rejestry i   systemy informacyjne administracji publicznej (Dz. U. Nr 69, poz. 763 z   późn. zm.) w   § 1   określa, że krajowy rejestr urzędowy podmiotów gospodarki narodowej, obejmujący: 1) osoby prawne, 2) jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, 3) osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą oraz ich jednostki lokalne, jest prowadzony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w   sposób zinformatyzowany i   nosi skróconą nazwę REGON.  

Organ nadzoru zauważa, iż zgodnie z   brzmieniem art. 71 ust. 1   ustawy o   ochronie zabytków i   opiece nad zabytkami osoby fizyczne i   jednostki organizacyjne, z   racji sprawowania przez nie opieki nad zabytkami i   legitymowania się wymaganym tytułem prawnym, zobligowane zostały do finansowania prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i   robót budowlanych przy zabytku to nie może organ stanowiący w   swej uchwale określającej zasady udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie i   roboty budowlane przy zabytkach wykluczyć osób fizycznych i   jednostek organizacyjnych będących przedsiębiorcami lub podmiotami niezaliczanymi do sektora finansów publicznych z   kręgu podmiotów uprawnionych do ubiegania się o   finansowanie z   budżetu powiatu umożliwiające trwałe zachowanie zabytków oraz ich zagospodarowanie i   utrzymanie.  

W związku z   czym, o   dotacje objęte badaną uchwałą mogą ubiegać się również podmioty posiadające status przedsiębiorcy, wobec czego nie przekazanie projektu badanej uchwały przed jej podjęciem do Prezesa Urzędy Ochrony Konkurencji i   Konsumentów, stanowi naruszenie art. 12 ust. 1   i art. 7   ust. 3   ww. ustawy o   postępowaniu w   sprawach dotyczących pomocy publicznej. Badana uchwała dotyczy bowiem także przedsiębiorców i   w ich przypadku stanowi program pomocowy w   rozumieniu art. 2   pkt 7   ww. ustawy o   postępowaniu w   sprawach pomocy publicznej.  

Każdy projekt programu pomocowego, w   tym przewidujący udzielenie pomocy w   ramach wyłączeń grupowych oraz pomocy indywidualnej, w   tym pomocy indywidualnej na restrukturyzację, wymaga uzyskania opinii Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i   Konsumentów (art. 12 ust. 1   ustawy o   postępowaniu w   sprawach dotyczących pomocy publicznej). Stwierdzenie nieprzedstawienia przez jednostkę samorządu terytorialnego uchwały do zaopiniowania Prezesowi UOKiK stanowi istotne naruszenie art. 12 ust. 1   ustawy o   postępowaniu w   sprawach dotyczących pomocy publicznej.  

Wskazania także wymaga, iż co do zasady dotacje na prace konserwatorskie, restauratorskie i   roboty budowlane, podejmowane na podstawie art. 81 ust. 1   ustawy z   dnia 23 lipca 2003 r. o   ochronie zabytków i   opiece nad zabytkami udzielane są przedsiębiorcom w   ramach pomocy de minimis. Brak jest jednakże w   treści uchwały odesłania do rozporządzenia Komisji (WE) Nr 1998/2006 z   dnia 15 grudnia 2006 r. w   sprawie stosowania art. 87 i   88 Traktatu do pomocy de minimis, Dz. U. UE L2006.379.5. Jeżeli jednak, mimo braku wskazanego odesłania, zamiarem Powiatu Węgrowskiego było udzielanie dotacji dla przedsiębiorców w   ramach pomocy de minimis, to zgodnie z   powołanym art. 7   ust. 3   ustawy o   postępowaniu w   sprawach dotyczących pomocy publicznej, projekt uchwały przewidującej udzielenie takiej dotacji powinien być zgłoszony do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i   Konsumentów, który w   terminie 14 dni może przedstawić zastrzeżenia dotyczące przejrzystości zasad udzielania pomocy.  

W ocenie Kolegium, skoro projekt badanej uchwały nie został przekazany do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i   Konsumentów w   celu uzyskania opinii, o   której mowa w   art. 12 ust. 1   ustawy o   postępowaniu w   sprawach dotyczących pomocy publicznej, ani w   trybie art. 7   ust. 3   ww. ustawy, to badana uchwała została podjęta z   istotnym naruszeniem powyższych przepisów prawa.  

Ponadto w   treści § 3   ust. 4, § 8   ust. 4, § 9, § 10 ust. 1   badanej uchwały Rada Powiatu Węgrowskiego określiła czynności, jakimi będą - w   realizacji owej uchwały -zajmowały się poszczególne wydziały Starostwa Powiatu Węgrowskiego. Posłużono się zwrotami „Wydział ds. kultury”, „Wydział ds. finansów”, „właściwy wydział Starostwa Powiatowego w   Węgrowie” i   określono ich zadania i   obowiązki. Powyższe zapisy nie mogą się w   żaden sposób ostać, ponieważ starosta jest kierownikiem starostwa powiatowego oraz zwierzchnikiem służbowym pracowników starostwa i   kierowników jednostek organizacyjnych powiatu oraz zwierzchnikiem powiatowych służb, inspekcji i   straży (art. 35 ust. 2   ustawy o   samorządzie powiatowym). Skoro Rada Powiatu Węgrowskiego nie jest pracodawcą względem osób zatrudnionych w   urzędzie miasta, jak również nie jest pracodawcą w   stosunku do poszczególnych wydziałów, przeto nie ma ona jakichkolwiek uprawnień do nakładania na poszczególne wydziały obowiązków. Należy w   tym miejscu podnieść, że organizację i   zasady funkcjonowania starostwa powiatowego określa regulamin organizacyjny uchwalony przez radę powiatu na wniosek zarządu powiatu (art. 35 ust. 1   ustawy o   samorządzie powiatowym), dlatego też regulowanie odrębnych zadań poza aktem wewnętrznym, nie ma żadnego umocowania prawnego.  

Kolejnym kwestionowanym przepisem jest treść § 12 uchwały zgodnie, z   którym dotacja niewykorzystana lub wykorzystania niezgodnie z   warunkami umowy podlega zwrotowi na rachunek Powiatu Węgrowskiego na zasadach określonych w   umowie. Postanowienie to wykracza poza upoważnienie ustawowe do stanowienia prawa miejscowego, wynikającego z   art. 81 ust. 1   ustawy z   dnia 23 lipca 2003 r. o   ochronie zabytków i   opiece nad zabytkami. Delegacja ustawowa upoważnia jedynie do określenia zasada udzielania dotacji celowej, a   nie trybu czy warunków jej rozliczania. Zasady i   termin zwrotu dotacji udzielonych z   budżetu jednostki samorządu terytorialnego zostały określone wprost w   art. 251 i   art. 252 ustawy z   dnia 27 sierpnia 2009 r. o   finansach publicznych (t.j. Dz. U. z   2013 r., poz. 885 z   późn. zm.), dlatego też Rada Powiatu nie może ustalać własnych zasad zwrotu dotacji, odmiennych od unormowań wskazanych w   ustawie.  

W zakresie powołanych ram ustrojowych sytuować należy dyspozycję cyt. powyżej art. 81 ust. 1   ustawy o   ochronie zabytków i   opiece nad zabytkami, zgodnie z   którą organ stanowiący gminy, powiatu lub samorządu województwa ustala zasady udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru. Jak wynika z   treści przywołanych przepisów zakres stosunków normowanych badaną uchwałą, będącą aktem prawa miejscowego (tj. źródłem powszechnie obowiązującego prawa na obszarze działania powiatu) Rada Powiatu Węgrowskiego może kształtować wyłącznie na podstawie i   w granicach prawa, zatem zawarte w   treści przywołanego załącznika Nr 2   oświadczenia: 1) niniejszym oświadczam/y, że środki publiczne otrzymane od Powiatu zostały wydatkowane zgodnie z   ustawą z   dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z   2013 r., poz., 907 j.t. z   późn. zm.), 2) niniejszym oświadczam/y, że wszystkie dane ujęte w   sprawozdaniu są zgodne z   ze stanem faktycznym, a   także że znana mi jest odpowiedzialność karna z   art. 233 Kodeksu karnego - wykracza poza zakres kompetencji organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego do kształtowania zakresu przedmiotowego uchwały w   sprawie ustalenia zasad udzielania dotacji z   budżetu jednostki samorządu terytorialnego na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków.  

Nadto należy jednoznacznie podkreślić, że art. 233 § 1   Kodeksu karnego wiąże odpowiedzialność z   zeznaniem składanym "w postępowaniu sądowym lub innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy". Tymczasem właściwe czynności w   zakresie rozliczenia dotacji nie są czynnościami dokonywanymi "na podstawie ustawy", ale na podstawie przedmiotowej uchwały. Zgodnie natomiast z   art. 233 § 6   Kodeksu karnego przepisy § 1-3 oraz 5   stosuje się odpowiednio do osoby, która składa fałszywe oświadczenie, jeżeli przepis ustawy przewiduje możliwość odebrania oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej. Z   powyższego unormowania wynika, że przestępstwem jest złożenie fałszywego oświadczenia, na przykład w   kwestionariuszach lub formularzach, warunkiem jednak odpowiedzialności za złożenie fałszywego oświadczenia jest to, by przepis ustawy, na podstawie której oświadczenie jest składane, przewidywał możliwość odebrania oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej.  

W ocenie organu nadzoru w   normatywnym zakresie przedmiotu ustalania zasad udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru określonym w   art. 81 ust. 1   ustawy o   ochronie zabytków i   opiece nad zabytkami, a   więc reguł technicznych przekazania i   rozliczenia dotacji - brak jest podstaw prawnych do określania aktem prawa miejscowego obowiązków pod rygorem odpowiedzialności karnej, jak również składania oświadczenia o   wydatkowaniu środków publicznych zgodnie z   ustawą z   dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z   2013 r., poz., 907 j.t. z   późn. zm.).  

Zgodnie z   ukształtowaną linią orzeczniczą sądów administracyjnych przyjąć należy, że do rodzajów naruszeń przepisów skutkujących nieważnością uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego zaliczyć należy naruszenie: przepisów wyznaczających kompetencje do podejmowania uchwał, wskazanej podstawy prawnej podejmowania uchwał, przepisów prawa ustrojowego, przepisów prawa materialnego - poprzez wadliwą ich wykładnię - oraz przepisów regulujących procedurę podejmowania uchwał (wyrok NSA z   3 grudnia 1996 r. sygn. SA/Wr 949/96; wyrok NSA z   11 lutego 1998 r. sygn. II SA/Wr 1459/97).  

Mając powyższe na uwadze, Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w   Warszawie orzekło jak w   sentencji uchwały.