Wyrok SN z dnia 4 października 2006 r., sygn. II UK 36/06

Funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej, którzy pozostawali w służ­bie w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin (jed­nolity tekst: Dz.U. z 1989 r. Nr 46, poz. 250 ze zm.), w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 29 grudnia 1999 r. nie podlegali obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.

Przewodniczący SSN Andrzej Wróbel (sprawozdawca), Sędziowie SN: Beata Gudowska, Małgorzata Wrębiakowska-Marzec.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 4 paździer­nika 2006 r. sprawy z odwołania Jacka M. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Spo­łecznych-Oddziałowi w Z.G. o podleganie obowiązkowemu ubezpieczeniu społecz­nemu, na skutek skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 22 września 2005 r. [...]

oddalił skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w Z.G. (organ rentowy) decyzją z dnia 26 października 2001 r. stwierdził, że Jacek M. (wnioskodawca) od dnia 1 stycz­nia 1999 r. do dnia 29 grudnia 1999 r. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom spo­łecznym osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.

Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Zielonej Górze wyro­kiem z dnia 3 grudnia 2003 r. oddalił odwołanie wnioskodawcy od powyższej decyzji. Sąd ustalił między innymi, że wnioskodawca z dniem 19 maja 1997 r. rozpoczął działalność gospodarczą, jednocześnie pozostając w tym czasie funkcjonariuszem Państwowej Straży Pożarnej; z tytułu działalności gospodarczej nie opłacał składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i rentowe. Sąd stwierdził, że przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887 ze zm.) pogorszyły sytuację prawną osób pozostających w stosun­ku służby i jednocześnie prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w ten sposób, że w poprzednim stanie prawnym osoby te korzystały ze zwolnień z obo­wiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, a od 1 stycznia 1999 r. utra­ciły te przywileje. Z dniem 30 grudnia 1999 r. ustawodawca wprowadził korzystne zmiany polegające na tym, że osoby w analogicznej jak wnioskodawca sytuacji nie mają już obowiązku opłacania składek emerytalnych i rentowych, natomiast mogą być dobrowolnie obejmowane ubezpieczeniem społecznym. Przepis art. 9 ust. 8 ustawy nie budzi wątpliwości, jednakże zgodnie z zasadą niedziałania prawa wstecz, nie można go stosować do sytuacji wnioskodawcy sprzed wejścia normy w życie. Z tego powodu wnioskodawca był objęty w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 30 grudnia 1999 r. obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym osób prowadzących pozarolni­czą działalność gospodarczą.