Środki trwałe w prawie bilansowym i podatkowym

Środki trwałe w odmienny sposób traktują również przepisy ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. nr 11, poz. 50 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2002 r. nr 169, poz. 1387). Dotyczy to przede wszystkim zasad zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, gdy nadwyżka ta wynika z zakupu towarów zaliczanych na podstawie odrębnych przepisów do środków trwałych. Generalną zasadą obowiązującą w podatku od towarów i usług jest uprawnienie podatnika do odliczenia podatku naliczonego, co powoduje, że wartość zakupionych lub wytworzonych środków trwałych przyjmowana jest w kwocie netto. Jeżeli jednak z jakiegoś powodu (powody te zostaną omówione szczegółowo w dalszej części opracowania) podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, wartość środków trwałych określana jest w wielkości brutto, tj. łącznie z podatkiem VAT, który nie podlega odliczeniu.

W rozumieniu przepisów ustawy o VAT grunty nie są traktowane jako towary. Oznacza to, iż ich sprzedaż nie jest opodatkowana tym podatkiem. Opodatkowane są jednak usługi związane z gruntami, np. ich dzierżawa czy wynajem.

Zasady zwrotu różnicy podatku określa art. 21 ustawy o VAT i stosuje się je, gdy kwota podatku naliczonego w okresie rozliczeniowym jest wyższa od kwoty podatku należnego. Zwrot podatku od towarów i usług może być dokonany w:

• formie zwrotu bezpośredniego,

• formie zwrotu pośredniego.

Zwrot pośredni to prawo podatnika do obniżenia o kwotę nadwyżki podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe. Jest to podstawowa, najczęściej stosowana forma zwrotu podatku. W takiej sytuacji podatnik wykazuje w danym miesiącu kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w poz. 68 deklaracji podatkowej. W następnym miesiącu tę samą kwotę wykazuje w poz. 39 deklaracji - kwota nadwyżki z poprzedniej deklaracji. W ten sposób postępuje aż do „wyczerpania” tej nadwyżki, czyli do momentu, w którym wystąpi u niego kwota zobowiązania do zapłaty lub gdy nabędzie uprawnienie do zwrotu bezpośredniego.