Wyrok SN z dnia 16 marca 2023 r., sygn. II CSKP 460/22

Nie można zwalniać dłużnika z obowiązku zapłaty kary umownej na podstawie art. 484 § 1 Kodeksu cywilnego, nawet jeśli nie wystąpiła szkoda lub była minimalna, ponieważ celem kary umownej jest uproszczenie postępowania dowodowego i przyspieszenie uzyskania odszkodowania dla wierzyciela, a nie rekompensata za poniesioną szkodę.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Mariusz Łodko (przewodniczący)

‎SSN Ewa Stefańska (sprawozdawca)

‎SSN Mariusz Załucki

w sprawie z powództwa K. K. 
‎przeciwko Gminie Miasto Szczecin
‎o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności,
‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 16 marca 2023 r. w Izbie Cywilnej 
‎w Warszawie,
‎skargi kasacyjnej powoda
‎od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie
‎z 2 marca 2020 r., sygn. akt II Ca 922/19,

1) oddala skargę kasacyjną;

2) zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 2.700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 19 marca 2019 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie pozbawił wykonalności w całości tytuł wykonawczy w postaci aktu notarialnego sporządzonego przed Asesorem notarialnym P. G., zastępcą Notariusza D. W., w siedzibie Kancelarii Notarialnej w S. 29 czerwca 2012 r., rep. A numer […], któremu w paragrafie 5 ustępie 4 nadano klauzulę wykonalności co do obowiązku zapłaty kwoty 74 000 zł postanowieniem Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z 25 stycznia 2017 r. w sprawie IX Co 13/17.

Sąd Rejonowy ustalił, że 29 marca 2012 r. powód K. K., prowadzący działalność gospodarczą E., wygrał przetarg na sprzedaż niezabudowanej nieruchomości gruntowej stanowiącej własność Gminy Miasta Szczecin, położonej w S. przy ul. […], oznaczonej numerem ewidencyjnym […] o powierzchni 2 201 m². W protokole przetargu zawarto informacje dotyczące nieruchomości, m.in. o funkcji terenu - z przeznaczeniem na usługi użyteczności publicznej związane z funkcją cmentarną. W punkcie 5 protokołu w części „Informacje dodatkowe dotyczące nieruchomości oraz warunki realizacji inwestycji” wskazano, że „nabywca nieruchomości zabuduje nieruchomość w terminie 3 lat od daty zawarcia umowy sprzedaży w formie aktu notarialnego. Za zakończenie budowy zostanie uznane wykonanie stanu surowego zamkniętego obiektów objętych projektem zagospodarowania całej nieruchomości.” W punkcie 6 protokołu przewidziano sankcję za niewykonanie tych obowiązków w postaci kary umownej w wysokości 74 000 zł, bez względu na fakt zaistnienia po stronie Gminy szkody. Na nabywcę nałożono obowiązek poddania się w umowie sprzedaży egzekucji kary umownej. Warunkiem prowadzenia egzekucji przez Gminę miało być doręczenie nabywcy wezwania do zapłaty w terminie 14 dni i nieuiszczenie w tym terminie kar (punkt 7). W punkcie 8 zapisano, że w przypadku zbycia nieruchomości lub udziału w nieruchomości w obrocie wtórnym przed zrealizowaniem powyższych zobowiązań, wygrywający przetarg miał zostać zobowiązany do scedowania zobowiązań na nabywcę. Brak cesji zobowiązań miał rodzić po stronie Gminy roszczenia finansowe do nabywcy. W punkcie 13 podpunkcie 2 zawarto zapis, że nabywca niezbędną dla realizowanej inwestycji infrastrukturę wykona we własnym zakresie i na własny koszt. W protokole przetargu nieprawidłowo wpisano nazwisko powoda, co skutkowało koniecznością aktualizacji przez niego wniosku kredytowego w banku.

Termin podpisania aktu notarialnego ustalono pierwotnie na 18 maja 2012 r., następnie, w wyniku omyłki Gminy, na 25 maja 2012 r., zaś na wniosek powoda - na 29 czerwca 2012 r. Powód wniósł bowiem o ustalenie daty zawarcia umowy na czas pozwalający bankowi na weryfikację jego wniosku kredytowego. 30 kwietnia 2012 r. powód wystąpił z wnioskiem o dofinansowanie projektu „Wdrożenie technologii kogeneracji z silnikiem S.” w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa […], w konkursie ogłoszonym 29 lutego 2012 r. przez Zarząd Województwa […] jako Instytucję Zarządzającą Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa […] na lata 2007-2013. Powód nie uzyskał dofinansowania, ponieważ nie spełnił warunków formalnych konkursu, nie przedkładając w terminie aktu notarialnego przenoszącego na niego własność nieruchomości, na której realizowany miał być projekt.