Czy można skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT w przypadku świadczenia usług księgowych

PROBLEM

Czy jest możliwość korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT (na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 Ustawy o VAT) w przypadku świadczenia usług księgowych prowadzonych przez podatnika będącego osobą fizyczną, polegających na prowadzeniu księgowości jednoosobowym działalnościom gospodarczym? Jest to wyłącznie prowadzenie podatkowych ksiąg przychodów i rozchodów oraz ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Podatnik oprócz czysto technicznego prowadzenia ksiąg podatkowych, pomaga klientom w poniżej opisany sposób. Podatnik pytający posiada licencję Ministra Finansów upoważniającą do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Nie jest doradcą podatkowym, adwokatem, radcą prawnym ani biegłym rewidentem. Dlatego nie uważa, że wykonuje czynności doradztwa podatkowego. Jest podatnikiem czynnym VAT, jednak chciałby korzystać z podmiotowego zwolnienia z VAT w przyszłości. Wielkość jego sprzedaży nie obliguje go do bycia czynnym podatnikiem VAT. Przy rejestracji do VAT zaznaczył w VAT-R pole – podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą nie ma prawa do zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy. Zrobił to w związku z tym, że to co robi może być uznane za doradztwo. Zgodnie z ustawą o doradztwie podatkowym czynności doradztwa podatkowego obejmują m.in.: udzielanie podatnikom, płatnikom i inkasentom, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie. Zawodowe wykonywanie czynności wymienionych powyżej jest zastrzeżone wyłącznie dla podmiotów uprawnionych w rozumieniu ustawy o doradztwie podatkowym. W umowach z podatnikami, którym prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów jest napisane: Przedmiotem niniejszej umowy jest:

1) prowadzenie przez Biuro następującej dokumentacji podatkowej:

a) podatkowej księgi przychodów i rozchodów, zwanej dalej „Księgą”,

b) odrębnych ewidencji dla celów podatku od towarów i usług,

c) ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych,

d) ewidencji wyposażenia, - zwanych dalej „Ewidencjami”, przeznaczonych do ewidencjonowania osiągniętych przychodów i ponoszonych kosztów oraz rozliczeń podatku VAT w ramach prowadzonej przez Zlecającego działalności gospodarczej,

2) sporządzanie deklaracji podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku VAT,

3) sporządzanie i elektroniczne wysyłanie do ZUS dokumentacji zgłoszeniowej i rozliczeniowej dot. właściciela,

4) prowadzenie przez Wykonawcę na rzecz Zlecającego elektronicznej ewidencji dla towarów i usług VAT (rejestr sprzedaży VAT i rejestr zakupów VAT) i przesyłania jej właściwemu urzędowi skarbowemu w formie elektronicznej jako Jednolitego Pliku Kontrolnego dla potrzeb VAT (JPK_VDEK) zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa podatkowego dotyczącymi Zlecającego.

W umowach o usługi księgowe jest napisane w przypadku umów podpisywanych z ryczałtowcami: Przedmiotem niniejszej umowy jest:

1) ustalanie należnego podatku PPE wraz ze sporządzaniem wymaganych prawem deklaracji, począwszy od zaewidencjonowania dokumentów za październik 2022 r. (ryczałt ewidencjonowany).

2) prowadzenie przez Wykonawcę rejestrów VAT,

3) sporządzanie i elektroniczne wysyłanie do Urzędu Skarbowego deklaracji podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku VAT,

4) sporządzanie i elektroniczne wysyłanie do ZUS dokumentacji zgłoszeniowej i rozliczeniowej dot. właściciela, oraz ustalanie należnego podatku PPE (ryczałt ewidencjonowany) wraz ze sporządzaniem wymaganych prawem deklaracji.

5) prowadzenie przez Wykonawcę na rzecz Zlecającego elektronicznej ewidencji dla towarów i usług VAT (rejestr sprzedaży VAT i rejestr zakupów VAT) i przesyłania jej właściwemu urzędowi skarbowemu w formie elektronicznej jako Jednolitego Pliku Kontrolnego dla potrzeb VAT (JPK_VAT) zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa podatkowego dotyczącymi Zlecającego.

Nie ma w umowach żadnych zapisów wskazujących na wykonywanie czynności doradczych. Jednak podatnik sporządza deklaracje podatkowe za swoich klientów (deklaracja PIT-36 / PIT-36L, PIT-28 dla każdego klienta, któremu prowadzi księgowość, czasem wspólne rozliczenie z małżonkiem), przesyła klientom informacje o zmianach w podatkach (jego opracowania tematów), ustala najkorzystniejszą formę opodatkowania, przypomina o obowiązach podatkowych (np. o obowiązku sporządzenia remanentu rocznego, obowiązki wynikające z przekrocznia limitów o których mowa w przepisach podatkowych) oraz odpowiada na pytania klientów z zakresu podatków, opatrując je zwykle klauzulą "Niniejsza wiadomość ma charakter poglądowy i nie jest poradą prawną, w szczególności nie jest poradą podatkową w rozumieniu Ustawy o doradztwie podatkowym". Są to czynności bez których usługi w praktyce miałyby znikomą przydatność dla klienta, któremu prowadzi księgowość podatkową. Jeśli by nie odpowiadał na pytania klientów, nie chcieliby księgowego, który o niczym nie informuje i nie odpowiada chociażby na proste na pytania z zakresu podatków. Każdy księgowy tak robi. W przeciwnym wypadku byłby tylko maszynką do prowadzenia ewidencji podatkowych, nie rozmawiającym ze swoimi klientami. W takim przypadku księgowość podatkową usługowo prowadziliby wyłącznie doradcy podatkowi. Jeśli w tej sytuacji podatnik nie może korzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT, to czy mógłby korzystać z takiego zwolnienia, gdyby w ramach prowadzonej działalności nie wykonywał żadnych czynności opisanych w poprzednim akapicie? Klienci podpisywaliby z innym podmiotem umowę na usługi wspierające biznes (nie na doradztwo podatkowe, bo podmiot ten nie ma uprawnień do doradztwa podatkowego) i ten podmiot wykonywałby te czynności (w szczególności odpowiadał na pytania klientów). W praktyce robiłby to podatnik jako pracownik tego podmiotu. Czy w takim przypadku podatnik mógłby korzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT? Czy w tym przypadku jest możliwość zarzucenia przez urząd skarbowy podatnikowi, że celowo "rozbił" usługę, która powinna być jedną kompleksową usługą (obejście prawa) i czy w związku podatnik może ponieść negatywne konsekwencje prawne? Jeśli tak to jakie? Była wydana interpretacja podatkowa wydana dla podmiotu prowadzącego wyłącznie księgi rachunkowe i niedoradzającego klientom. W praktyce jest oczywiste, że nie da się nie odpowiadać na pytania klientów i odpowiedzi te mogą być uznane za doradztwo. Jeśli nie podatkowe to inne doradztwo.