Na podstawie art. 39 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, z późn. zm.¹⁾) zarządza się, co następuje:

§ 1.[Zakres przedmiotowy] Rozporządzenie określa szczegółowy zakres i tryb uczestnictwa stowarzyszeń, fundacji, kościołów i innych związków wyznaniowych oraz organizacji i instytucji, których celem działania jest zapobieganie przestępczości i readaptacja społeczna, zwanych dalej „podmiotami”, a także osób godnych zaufania w wykonywaniu i społecznej kontroli nad wykonywaniem kar, środków karnych, zabezpieczających i zapobiegawczych.

§ 2.[Działania podejmowane przez podmioty i osoby godne zaufania w zakresie zapobiegania przestępczości i readaptacji społecznej] 1. W zakresie zapobiegania przestępczości i readaptacji społecznej podmioty i osoby godne zaufania podejmują działania w celu zwiększenia efektywności działania organów państwowych oraz wzmacniania praworządnego działania tych organów.

2. Działania podejmowane przez przedstawicieli podmiotów oraz osoby godne zaufania nie mogą naruszać zasad regulujących wykonywanie kar, środków karnych, zabezpieczających i zapobiegawczych oraz porządku obowiązującego w miejscu wykonywania tych kar lub środków.

§ 3.[Realizacja uczestnictwa] Uczestnictwo przedstawicieli podmiotów oraz osób godnych zaufania w wykonywaniu kar, środków karnych, zabezpieczających i zapobiegawczych może polegać w szczególności na:

1) inicjowaniu, organizowaniu i realizowaniu zadań mających na celu zapobieganie przestępczości i przeciwdziałanie powrotowi do przestępstwa oraz kształtowaniu społecznie pożądanej postawy skazanych;

2) realizacji zadań wynikających z programów resocjalizacyjnych przez prowadzenie działalności społecznej, kulturalnej, oświatowej, sportowej i religijnej wobec skazanych;

3) świadczeniu, w uzasadnionych przypadkach, niezbędnej pomocy materialnej, medycznej i prawnej skazanym oraz ich rodzinom;

4) utrzymywaniu celowych kontaktów ze skazanymi;

5) przygotowywaniu osób pozbawionych wolności do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, aresztu śledczego oraz zakładu, w którym są wykonywane środki zabezpieczające, w tym przez udzielanie niezbędnej pomocy w uzyskaniu pracy i zakwaterowania.

§ 4.[Wymogi dotyczące osoby będącej przedstawicielem podmiotu oraz osobą godną zaufania] Przedstawicielem podmiotu oraz osobą godną zaufania podejmującą działania, o których mowa w § 3, 5 i 6, może być osoba, która odpowiada następującym warunkom:

1) korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich;

2) nie była skazana za przestępstwo popełnione umyślnie;

3) nie została pozbawiona praw rodzicielskich lub opiekuńczych;

4) daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków;

5) ukończyła 24 lata, a w wyjątkowych przypadkach 21 lat, jeżeli posiada kwalifikacje lub doświadczenie życiowe wskazujące na przydatność w prowadzeniu działalności wychowawczej i resocjalizacyjnej.

§ 5.[Porozumienie zawierane pomiędzy podmiotami oraz osobami godnymi zaufania a dyrektorami zakładów karnych lub aresztów] 1. Podmioty oraz osoby godne zaufania mogą uczestniczyć w prowadzeniu działalności resocjalizacyjnej, społecznej, kulturalnej, oświatowej, sportowej i religijnej w zakładach karnych lub aresztach śledczych, po uprzednim zawarciu porozumienia z dyrektorami tych zakładów lub aresztów. Porozumienie wymaga formy pisemnej.

2. Do wniosku o zawarcie porozumienia, o którym mowa w ust. 1, dołącza się:

1) program zawierający zadania, ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu, kosztów ich realizacji, źródeł finansowania i spodziewanych efektów;

2) wykaz osób, które bezpośrednio – jako przedstawiciele – będą uczestniczyć w projektowanych działaniach, zawierający dane pozwalające na ocenę, czy odpowiadają one warunkom określonym w § 4.

3. W razie naruszenia zasad, o których mowa w § 2 ust. 2, lub wynikających z porozumienia, dyrektor zakładu karnego albo aresztu śledczego może wystąpić z pisemnym wnioskiem o zmianę przedstawiciela, a gdy jest to konieczne – może odstąpić od porozumienia.

4. Przepisy ust. 1–3 stosuje się odpowiednio, w przypadkach gdy kary, środki karne, zabezpieczające i zapobiegawcze są wykonywane poza zakładami karnymi i aresztami śledczymi.

§ 6.[Kontrola społeczna] 1. Przedstawiciele podmiotów oraz osoby godne zaufania uczestniczą w społecznej kontroli nad wykonywaniem kar, środków karnych, zabezpieczających i zapobiegawczych, zwanej dalej „społeczną kontrolą”, polegającą w szczególności na:

1) przeprowadzaniu rozmów z osobami skazanymi i ich przełożonymi;

2) lustracji miejsc zakwaterowania, pracy i nauki;

3) zapoznawaniu się ze sposobem realizacji środków oddziaływania i ich zgodnością z celami wykonania kary, zwłaszcza w zakresie:

a) zatrudnienia, nauczania, zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych oraz organizacji czasu wolnego,

b) środków terapeutycznych,

c) podtrzymywania więzi z rodziną i innymi osobami bliskimi,

d) korzystania z wolności religijnej;

4) przyjmowaniu skarg i wniosków skazanych.

2. Przedstawiciele podmiotów oraz osoby godne zaufania mogą przekazywać kierownikowi jednostki kontrolowanej lub jednostki nadrzędnej spostrzeżenia, uwagi lub wnioski dotyczące ustaleń dokonanych w trakcie społecznej kontroli.

3. Tryb rozpatrywania skarg i wniosków regulują odrębne przepisy.

§ 7.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.²⁾